fbpx
środa, 5 lutego, 2025
Strona głównaFinanseBiedniejemy mimo podnoszenia płacy minimalnej

Biedniejemy mimo podnoszenia płacy minimalnej

Wzrost płacy minimalnej to nie tylko więcej pieniędzy na kontach. To przede wszystkim liczony w miliardach złotych zysk w budżecie państwa i budżetach ZUS i NFZ. Jeśli liczba osób z minimalną płacą rośnie oznacza to też, że coraz więcej ludzi zarabia dziś realnie mniej niż jeszcze kilka lat temu.

Jeśli wierzyć ekspertom od rynku pracy, w przyszłym roku płacę minimalną będzie otrzymywać około 3,6 mln Polaków. W ostatnich latach liczba osób wynagradzanych w ten sposób systematycznie rośnie z uwagi na znaczące wzrosty wysokości minimalnego wynagrodzenia. Wzrosty, które ostatnio napędzała wysoka inflacja. Niemniej warto pamiętać, że już wcześniej politycy podnosili wynagrodzenie minimalne dość hojną ręką. Nie ma się temu jednak co dziwić. Wyższa płaca minimalna oznacza bowiem wyższe wpływy do budżetu państwa, ZUS i NFZ. Cały zaś związany z tym koszt muszą wziąć na swoje barki przedsiębiorcy.

Od lipca płaca minimalna wynosi 3600 zł. Aby jednak zapewnić takie wynagrodzenie przedsiębiorca musi wydać 4337,28 zł. Z tej kwoty na rachunek pracownika trafia tylko 2783,86 zł. To raptem 64 proc. kwoty wydatkowanej przez pracodawcę. Pozostałe 36 proc. (czyli 1553,42 zł) trafia pod różną postacią w ręce państwa.

Warto przy tym zdać sobie sprawę z tego, że na tym fiskalizm państwa bynajmniej się nie kończy. Przecież te 2783,86 zł, które trafia do kieszeni pracownika służy zaspakajaniu jego potrzeb życiowych. Kupowany jest za to prąd, woda, wnoszone są opłaty czynszowe, kupowane ubrania i żywność. Kupowane są też różne usługi, np. fryzjerskie. W każdym takim zakupie państwo też ma swój udział. Już chociażby tylko z tytułu samego VAT, którym obciążona jest większość kupowanych towarów i usług. To jednak nie jedyny podatek. Przecież w cenie paliwa ukryta jest jeszcze akcyza i kilka innych opłat. Można zatem śmiało przyjąć, że z wydanych 2700 zł, państwo zyskuje co najmniej kolejne 15-18 proc., czyli nawet ok. 480 zł. A to oznacza, że z pensja osoby z płacą minimalną wynoszącą nieco ponad 2700 zł netto, daje politykom (to oni przecież zarządzają pieniędzmi podatników) jakieś 2000 zł miesięcznie i 24 000 zł rocznie.

Kolejna dość istotna podwyżka płacy minimalnej filozofii działania tego systemu nie zmienia. Znacząco natomiast wpłynie na zasilenie kont budżetu państwa, ZUS i NFZ. Przede wszystkim zaś tych dwóch ostatnich instytucji. Nawet pobieżne szacunki pozwalają przyjąć, że pracownicy z płacą minimalną dołożą w przyszłym roku do kasy ZUS i NFZ jakieś 25 mld zł. Do kasy fiskusa trafi dodatkowo jakieś 2 mld zł. I to tylko z tytułu PIT.

W 2024 roku płaca minimalna ma wzrosnąć, podobnie jak w tym roku, w styczniu i w lipcu. Najpierw z 3600 zł do 4242 zł, a następnie do docelowych 4300 zł.

Jeśli popatrzymy na pojedynczego pracownika z płacą minimalną, to podwyżka ta oznacza dla niego wzrost płacy netto z 2783,86 zł do 3261,53 zł miesięcznie, czyli o nieco ponad 477 zł. Z perspektywy przedsiębiorcy, który wynagrodzenie to sfinansuje, koszt zatrudnienia takiego pracownika wzrośnie z 4337,28 zł do 5180,64 zł, czyli o 843,36 zł. Czyli do budżetów państwowych będzie trafiało w przypadku każdego zatrudnionego z płacą minimalną o około 366 zł więcej niż ma to miejsce dziś, zaś po uwzględnieniu podatków zawartych w kupowanych towarach i usługach nawet ponad 400 zł więcej.

Nie chcę przez to powiedzieć, że błędem jest podnoszenie płacy minimalnej jako takiej. Każdy za wykonywaną pracę powinien być właściwie wynagradzany. Ale po pierwsze wzrost płacy minimalnej powinien być powiązany ze wzrostem produktywności. Po drugie zaś skala obciążeń fiskalnych jest dziś zdecydowanie porażająco wysoka. Szczególnie, że co do sposobu wydatkowania zebranych w ten sposób środków można mieć co najmniej poważne zastrzeżenia.

Szybki wzrost płacy minimalnej ma też jeden rzadko brany pod uwagę skutek uboczny. Powoduje zamrożenie płac pracowników z wyższymi wynagrodzeniami. Dzieje się tak, mimo że również takich pracowników dotyczą przecież zwiększone koszty życia spowodowane inflacją. Przedsiębiorcy zaś – szczególnie z grupy małych i średnich – obciążeni wysokimi kosztami podwyżek płacy minimalnej zazwyczaj nie mają już przestrzeni finansowej do podnoszenia płac pozostałym pracownikom, a zatem takim z wynagrodzeniami powyżej płacy minimalnej. Skutek jest taki, że liczba osób z płacą minimalną rośnie nie dlatego, że pozostali pracownicy mają obniżki płac, ale wskutek tego, że nie otrzymując takich podwyżek, ich wynagrodzenia są doganiane przez minimalne wynagrodzenie.

Wyobraźmy sobie np. pracownika który w 2015 roku otrzymał wynagrodzenie w wysokości 8000 zł. Wówczas była to całkiem spora kwota. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że taki pracownik nie otrzymał od tego czasu żadnej podwyżki. Takie sytuacje obserwuje się w firmach stosunkowo często, choć są także firmy, które regularnie indeksują wynagrodzenia pracowników w cyklu rocznym (chociaż zazwyczaj są to firmy zagraniczne). Pracownik taki na starcie zarabiał około 4,5 pensji minimalnej (minimalne wynagrodzenie wynosiło wówczas 1750 zł). Jeśli jednak nie dostał w tym czasie żadnej podwyżki, to obecnie zarabia już tylko nieco ponad 2,2 obecnej pensji minimalnej. Skutek jest zatem taki, jakby jego pensja spadła o połowę. Nawet zakładając, że w tym czasie dostał on skumulowane podwyżki na poziomie 20 proc., czyli zarabia 10 000 zł, to i tak stanowi to raptem 2,7 minimalnego wynagrodzenia.

W takiej sytuacji od polityków mamy prawo oczekiwać nie tylko przemyślenia zasad, według których państwo wpływa na wysokość wynagrodzeń w gospodarce, ale także przemyślenia systemu obciążeń fiskalnych, tak by ich suma spadła w znaczący sposób. Tylko w ten sposób unikniemy pułapki bogatego państwa, które zamieszkują rzesze biednych obywateli.

Marek Kutarba
Marek Kutarba
Prawnik i publicysta, ekspert w zakresie prawa podatkowego i finansów. Karierę zawodową rozpoczął od pracy w Izbie Skarbowej we Wrocławiu. Później związany z licznymi tytułami prasowymi, w tym największymi polskimi dziennikami gospodarczymi, w których pełnił funkcje redakcyjne i publikował na tematy podatkowe i gospodarcze. Autor książek i praktycznych poradników z zakresu prawa podatkowego. Obecnie właściciel firmy doradczej specjalizującej się w zarządzaniu finansowym i restrukturyzacji kosztów oraz kontent marketingu i litigation PR.

INNE Z TEJ KATEGORII

Coraz większe długi mikrofirm. Ich zaległości przebiły 5 miliardów złotych

Jednoosobowe działalności gospodarcze to dominująca pod względem liczebności część polskiego biznesu. One również wiodą prym pod względem zadłużenia. Niemal 2/3 wszystkich przedsiębiorstw widniejących w Krajowym Rejestrze Długów to właśnie najmniejsze podmioty. Mają 5,06 mld zł przeterminowanych zobowiązań, a najnowsza Analiza wiarygodności płatniczej KRD wskazuje, że pogarsza się także ich scoring.
5 MIN CZYTANIA

Rosną wynagrodzenia, ale i długi. Na ich spłatę trzeba pracować prawie cztery miesiące

Przeciętna pensja wzrosła o 11,3 proc. w ciągu roku i wynosi 5968 zł netto – wynika z danych GUS za kwiecień 2024 roku. To dobre informacje, ale niestety tracą na optymizmie w zestawieniu z zadłużeniem konsumentów, które również rośnie. Średni dług osoby wpisanej do Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej wynosi obecnie 21 940 zł, a więc o 13,9 proc. więcej niż jeszcze rok temu.
5 MIN CZYTANIA

Klauzule abuzywne w umowach z przedsiębiorcami? Dobra wiadomość dla jednoosobowych działalności gospodarczych

Konsumencka ochrona przedsiębiorców to temat, który zyskuje na znaczeniu w kontekście zmian legislacyjnych oraz rozwoju praktyk handlowych. Tradycyjnie, ochrona konsumentów dotyczyła jedynie osób fizycznych uczestniczących w obrocie prawnym w sposób niezwiązany bezpośrednio z ich działalnością gospodarczą. W ostatnich latach obserwuje się jednak tendencję do rozszerzania przepisów ochronnych również na przedsiębiorców – szczególnie tych niezrzeszonych w ramach rozbudowanych struktur spółkowych, którzy często znajdują się w gorszej pozycji negocjacyjnej w relacjach z większymi i wyspecjalizowanymi podmiotami.
5 MIN CZYTANIA

INNE TEGO AUTORA

Podatek liniowy już nie tak popularny

W ciągu zaledwie roku, w wyniku zmian wprowadzonych Polskim Ładem, liczba podatników liniowego PIT zmalała o więcej niż jedną trzecią, a zapłacony przez nich podatek o jedną piątą. Równocześnie wzrosła tzw. efektywna stawka opodatkowania.
4 MIN CZYTANIA

Wydatki na wdrożenie KSeF można odliczyć podwójnie

Koszty związane z implementacją oprogramowania koniecznego do komunikacji z Krajowym Systemem e-Faktur mogą spełniać kryteria prac badawczo-rozwojowych (B+R), co umożliwia odliczenie kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi na badania i rozwój. Taki wniosek wynika z interpretacji podatkowej wydanej przez Dyrektora KIS w styczniu 2024 r.
4 MIN CZYTANIA

Niepełny miesiąc pracy nie wpływa na potrącenia komornicze

Praca przez część miesiąca nie wpływa na kwotę wolną od potrąceń komorniczych. Jeśli pracownik jest zatrudniony na pełnym etacie, ale nie przepracował pełnego miesiąca (np. z powodu ustania stosunku pracy w trakcie miesiąca), obowiązujące przepisy nie pozwalają na zmniejszenie kwoty wolnej od potrąceń w ramach egzekucji komorniczej.
3 MIN CZYTANIA