fbpx
wtorek, 26 września, 2023
Strona głównaFelietonChrońmy gotówkę

Chrońmy gotówkę

Kto myśli, że na fali mody na plastik i wirtualizację wszystkiego, co tylko można zwirtualizować i scyfryzować, uda się wcisnąć wolnym ludziom obligatoryjny – lub tylko stymulowany marketingowo – system obrotu bezgotówkowego, ten może się rozczarować. Wygoda obrotu to jeden, a poczucie bezpieczeństwa to drugi i ważniejszy aspekt tej sprawy. Nie tylko w czasach kryzysowych.

Chwytanie ludzi w pułapkę obrotu bezgotówkowego, w którym wszystko wiadomo o każdym naszym ruchu i z każdych pieniędzy (w tym wirtualnym obiegu) pazerne instytucje chcą ściągnąć swój haracz, może zakończyć się tylko w jeden sposób: pogłębieniem nieufności do rządzących oraz do systemu finansowego oraz ucieczką pieniądza „pod poduszki”, do rajów podatkowych czy w trudno uchwytne aktywa. Wszędzie, byle dalej od wścibskich oczu tych, którzy chcą się do nich dobrać.
Tak nie powinno się robić. Takie działania trafią rykoszetem w „działaczy” i lobbystów na rzecz świata bez gotówki i odbiją się niekorzystnie na systemie finansowym, który tylko chwilowo nie potrzebuje depozytów ludzi. Będą też psuć wizerunek każdego rządu.

Tak zwana biała księga CashEssentials podważa wizję wyjątkowej cyfrowej przyszłości pieniądza bezgotówkowego. Sprawa gotówki to nie tylko kwestia rozwoju technologii, jak to się czasem lubi przedstawiać. To zagadnienie społeczne o ogromnych i ważnych implikacjach dla sfery prywatności i wolności ludzi, dla społecznej integracji i przedsiębiorczości oraz wielu innych wymiarów, które tylko można sobie wyobrazić.

Dbają o gotówkę

Pandemia zmusiła banki centralne, rządy i banki komercyjne do stosowania środków nadzwyczajnych, by zapewnić płynne dostawy i obieg gotówki. Okazało się aż nadto wyraźnie, że w dobie niepewności to właśnie gotówka, szczególnie ta nominowana w silnych walutach o zasięgu międzynarodowym, ma duże znaczenie.
Te wątki znalazły swoje odbicie w książce pt. „Podejście do ponownego wyobrażenia przyszłości” autorstwa Guillaume’a Lepecq’a i Petteri Lillberga. Narracja została oparta na dyskusjach, które odbyły się podczas serii webinariów organizowanych przez CashEssentials w maju i czerwcu 2020 roku. Futuryści i eksperci świata finansów przedstawili w nich wyobrażenia przyszłości.

I co się okazało? Że obrót bezgotówkowy zwiększa, a nie zmniejsza nierówności pomiędzy ludźmi – z gotówką każdy wie, ile wypracował i w każdej chwili może to wykazać, bo pieniądze nie rozpłynęły się w gdzieś sprytnie ukrytych, cyfrowych zapisach. „Cash” jest też ekologiczny – w przeciwieństwie do plastiku nowoczesne banknoty łatwo poddają się utylizacji. Gotówka chroni, a nie niszczy, prywatność. Jest też poza zasięgiem pazernych Big Techów. Promuje długoterminowy i stabilny wzrost gospodarczy. Wreszcie: zapewnia zróżnicowany system obiegu pieniądza, bo gotówka jest ze swej natury „demokratyczna”. Powinna więc współistnieć z alternatywnymi formami pieniądza, bo zapewnia bardzo potrzebną dywersyfikację i ochronę przed zagrożeniami i wyzwaniami związanymi z cyfryzacją. Według sondażu przeprowadzonego w październiku ubiegłego roku przez stowarzyszenie konsumentów UFC-Que Choisi, postęp płatności zbliżeniowych i zdalnych nie jest pozbawiony niebezpieczeństw. Są one odpowiednio dwa i siedemnaście razy bardziej narażone na oszustwa niż transakcje z użyciem kodu PIN. UFC-Que Choisi uważa ponadto, że za sprawą obrotu bezgotówkowego doszło w 2020 r. do wzrostu oszustw cyfrowych nawet o 20 proc. – na kwotę ponad 660 mln euro. To są pieniądze często nie do odzyskania, które stracili klienci instytucji finansowych i pośredników płatniczych.

Zwrot w stronę gotówki

Po początkowym zachłyśnięciu się dobrodziejstwami obrotu bezgotówkowego, zarówno obywatele krajów europejskich, jak i ich instytucje zajmujące się pieniędzmi, zwracają się ponownie w stronę gotówki.
Faktem jest, że w Szwecji, latach 2007-2018, wartość gotówki w obiegu spadła prawie o połowę; z 111 do 57 mld koron szwedzkich. Ale od maja 2018 r. trend się odwrócił.
Pod koniec lutego 2021 wartość banknotów i monet w obiegu wzrosła też w Holandii – o 1,8 proc. (rok do roku). Holenderski Riksbank otworzył właśnie dwa nowe centra gotówkowe, bo popyt jest – i to rosnący. Oprócz centrów gotówkowych, bank zainstaluje w tym roku również nowe bankomaty w siedemnastu lokalizacjach w kraju.
Najnowsze badanie przeprowadzone przez holenderski De Nederlandsche Bank (DNB) potwierdziło, że obrót gotówkowy odgrywa zasadniczą rolę w holenderskim społeczeństwie.
Z kolei z najnowszej edycji badania IFOP dla Brink’s France (27 i 28 października 2020 r.) wynika, że gotówka pozostaje też najczęściej używanym środkiem płatniczym we Francji, a 79 proc. Francuzów jest zdecydowanie przeciwnych jej zniknięciu.

Gotówka przydaje się nie tylko na darowizny, prezenty czy napiwki. To akurat jest drobiazg. Dla ludzi niezbędna jest w przypadku np. awarii IT (gdy nieczynne są bankomaty czy kasy sklepowe), a także w innych, nieoczekiwanych sytuacjach życiowych. Korzystając z gotówki można jeszcze zachować anonimowość, bo nie trzeba udostępniać swoich danych osobowych. I ostatnie, ale wcale nie mniej ważne – gotówka pozwala unikać wykluczenia społecznego osób znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji materialnej.
Chrońmy gotówkę!

 

 

Robert Azembski
Robert Azembski
Dziennikarz z ponad 30-letnim doświadczeniem; pracował m.in. w „Rzeczpospolitej”, „Wprost” , „Gazecie Bankowej” oraz wielu innych tytułach prasowych i internetowych traktujących o gospodarce, finansach i ekonomii. Chociaż specjalizuje się w finansach, w tym w bankowości, ubezpieczeniach i rynku inwestycyjnym, nieobce są mu problemy przedsiębiorców, przede wszystkim z sektora MŚP. Na łamach magazynu „Forum Polskiej Gospodarki” oraz serwisu FPG24.PL najwięcej miejsca poświęca szeroko pojętej tematyce przedsiębiorczości. W swoich analizach, raportach i recenzjach odnosi się też do zagadnień szerszych – ekonomicznych i gospodarczych uwarunkowań działalności firm.

INNE Z TEJ KATEGORII

Trzecia siła z największą konwencją w Spodku

W sobotę 23 września Konfederacja zorganizowała największą konwencję partyjną tego sezonu wyborczego. Katowicki Spodek był niemal pełny kandydatów na parlamentarzystów i działaczy z całej Polski (ostatni raz takie tłumy w Spodku widziałem kilka lat temu na koncercie Kultu). Tym razem pierdyliardy złotych już nie leciały na publikę, ale nie zabrakło efektów specjalnych. Najważniejsza jest jednak merytoryka.
6 MIN CZYTANIA

Co zamiast imigracji?

Czy imigracja jest Polsce niezbędna? W swoim najnowszym wideoblogu zająłem się sprawą afery wizowej i, szerzej, brakiem polskiej polityki migracyjnej, co uważam za gigantyczną lukę w naszej debacie publicznej. Wielu moich widzów stwierdziło w komentarzach, że żadna polityka migracyjna nie jest nam potrzebna, ponieważ Polska w ogóle nie potrzebuje imigracji (lub też: nie powinna potrzebować).
5 MIN CZYTANIA

Kuratela prowadząca do bankructwa

Rośnie rzesza płaczących nad stanem polskiej gospodarki, a już szczególnie nad losem małych i średnich przedsiębiorców. Niektórym publicystom, których darzę nieskrywanym szacunkiem za występowanie w obronie wolności i sprawiedliwości, zdarza się już nawet odprawiać egzekwia nad rodzimą przedsiębiorczością.
5 MIN CZYTANIA

INNE TEGO AUTORA

Chcesz handlować w niedzielę? Przemyśl to

Warto mieć na uwadze, że Sąd Najwyższy rozstrzygnął kasację wniesioną przez Prokuratora Generalnego na temat pewnego rodzaju trików pozwalających unikać zakazu pracy w niedziele.
3 MIN CZYTANIA

Nowy program grantowy dla MŚP

Z nowego programu wsparcia cyfryzacji firm, który wkrótce ma ruszyć, skorzystają firmy produkcyjne oraz świadczące usługi na rzecz przemysłu.
2 MIN CZYTANIA

Polscy przedsiębiorcy wierzą, że pokonają problemy

Nasi przedsiębiorcy konfrontują się z bezprecedensowymi wyzwaniami, a jednocześnie wykazują zadziwiającą odporność i wiarę w dobrą przyszłość swoich biznesów.
3 MIN CZYTANIA