Chiński minister spraw zagranicznych Qin Gang powiedział w ubiegłym tygodniu, że konieczne jest ustabilizowanie stosunków chińsko-amerykańskich po serii „błędnych słów i czynów”, które spowodowały ponowne zamrożenie stosunków. Podczas spotkania z Nicholasem Burnsem, ambasadorem USA w Chinach, Qin podkreślił, że Stany Zjednoczone muszą poprawić sposób, w jaki radzą sobie z kwestią Tajwanu i przestać podważać zasadę „jednych Chin”.
Stosunki między tymi dwiema największymi gospodarkami świata spadły do najniższego poziomu w zeszłym roku, kiedy ówczesna przewodnicząca Izby Reprezentantów Nancy Pelosi złożyła oficjalną wizytę na Tajwanie, co – delikatnie mówiąc – rozgniewało Chiny. W odpowiedzi Pekin zerwał formalne kanały komunikacji ze Stanami Zjednoczonymi, w tym jeden między ich siłami zbrojnymi. Napięcie między supermocarstwami opadło w listopadzie, kiedy przywódcy USA i Chin – Joe Biden i Xi Jinping spotkali się na szczycie G20 w Indonezji i zobowiązali się do częstszego dialogu.
Jak wynika z oświadczenia chińskiego ministerstwa spraw zagranicznych, ambasador Qin Gang miał powiedzieć swojemu amerykańskiemu odpowiednikowi, że „seria błędnych słów i czynów popełnionych przez Stany Zjednoczone podważyła z trudem wypracowany [rozejm – przypis red.] w stosunkach chińsko-amerykańskich. (…) Agenda dialogu i współpracy uzgodniona przez obie strony została zakłócona, a stosunki między obydwoma krajami ponownie zetknęły się z zimnym lodem”.
Czy stabilizacja stosunków USA-Chiny jest możliwa?
Napięcie wzrosło również w lutym, kiedy chiński balon wysokościowy pojawił się w przestrzeni powietrznej USA, a w odpowiedzi na to zdarzenie sekretarz stanu USA Antony Blinken odwołał wizytę w Pekinie. W zeszłym tygodniu Blinken wydawał się jednak dopuszczać wizytę w Państwie Środka mówiąc „Washington Post”, że ważne jest przywrócenie regularnych linii komunikacji na wszystkich poziomach. Również w zeszłym tygodniu wysłannik USA ds. klimatu John Kerry powiedział, że Chiny zaprosiły go w „najbliższym czasie” na rozmowy na temat zapobieżenia globalnemu kryzysowi klimatycznemu, co jeszcze bardziej zwiększa nadzieję na zrestartowanie relacji między największymi państwami na świecie.
„Najwyższym priorytetem jest ustabilizowanie stosunków chińsko-amerykańskich, uniknięcie spirali spadkowej i zapobieganie wszelkim wypadkom między Chinami a Stanami Zjednoczonymi” – powiedział Qin.
Tajwan wciąż pozostaje najbardziej drażliwą kwestią w stosunkach chińsko-amerykańskich. W zeszłym miesiącu Chiny zorganizowały ćwiczenia wojenne wokół Tajwanu po tym, jak tajwańska prezydent Tsai Ing-wen spotkała się w Los Angeles z przewodniczącym Izby Reprezentantów Kevinem McCarthym. Od 1979 r. stosunki USA-Tajwan reguluje ustawa o stosunkach z Tajwanem, która daje podstawę prawną do zapewnienia temu państwu środków do obrony, ale nie nakazuje, aby Stany Zjednoczone przyszły mu z pomocą w przypadku ataku. W ramach budżetu na 2023 r. Kongres zatwierdził pomoc zbrojeniową dla Tajwanu o wartości 1 miliarda dolarów.
Znaczenie Tajwanu dla świata
W 1987 r. Morris Chang założył Taiwan Semiconductor Manufacturing (TSMC). Od tego czasu Tajwan stał się największym producentem chipów na świecie, nie tylko za sprawą lokalnego przedsiębiorstwa, ale zwłaszcza dzięki dużym europejskim i amerykańskim firmom, które – chcąc zmniejszyć koszty produkcji – przenosiły tam swoje fabryki. Jednak złota era wyspy rozpoczęła się w 2012 r., kiedy to TSCM podpisało kontrakt z amerykańskim gigantem Apple. Obecnie Tajwan poprzez TSMC kontroluje 56 procent światowej produkcji mikroczipów. A na poziomie mikroczipów, których wymaga sprzęt nowej technologii (np. smartfony) aż 92 procent z nich jest tam produkowanych.
Jak wskazują eksperci Tajwan dąży do umocnienia swojej dominującej pozycji w tym segmencie na światowym rynku. W najbliższych latach udział Tajwanu w światowej produkcji układów scalonych na zlecenie sięgnie 66 procent, a na wyspie powstanie co najmniej sześć nowych fabryk. Nic więc dziwnego, że USA robią wszystko, aby zapobiec przejęciu pełnej kontroli nad wyspą przez Chińską Republikę Ludową. Czy Tajwan może stać się powodem wojny w regionie?
