Na podpisanie pierwszego dokumentu musieliśmy wszyscy chwilę poczekać. Przepisy regulujące Program Współdziałania weszły bowiem w życie w lipcu 2020 roku, a pierwsza umowa została podpisana 29 marca 2022 r.
Program Współdziałania jest dedykowany tylko dużym przedsiębiorstwom. O przystąpienie do niego mogą ubiegać się podmioty, których przychody przekraczają 50 mln euro. Program ten nie jest konstrukcją polską. Taki model został już wdrożony w innych krajach, m.in. w Holandii, Hiszpanii, Francji, Austrii, USA i Australii.
Zaufanie i zrozumienie
Zacznijmy od przypomnienia, czym Program Współdziałania jest. Jak tłumaczy to sam resort finansów jest to forma współpracy Krajowej Administracji Skarbowej z dużymi podmiotami, oparta na wzajemnym zaufaniu i zrozumieniu oraz transparentności wykraczającej poza ustawowe obowiązki. Celem tego programu jest podjęcie wspólnych działań zmierzających do zapewnienia przestrzegania prawa podatkowego ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych potrzeb i oczekiwań kluczowych podatników w celu zapewnienia lepszych warunków do prowadzenia aktywności gospodarczej w Polsce.
Ważne jest również to, że założenia programu uwzględniają wytyczne OECD (The Organisation for Economic Co-operation and Development). W jego ramach Krajowa Administracja Skarbowa będzie prowadziła zindywidualizowaną obsługę dopasowaną do danego podatnika oraz dostosuje swój poziom nadzoru i monitoringu nad podatnikiem do wdrożonych przez niego środków nadzoru nad wewnętrznymi procesami, w tym nadzoru nad kwestiami podatkowymi.
Monitoring ten nie oznacza prowadzenia kontroli u podatników. To raczej nadzór nad mechanizmami wewnętrznymi u podatnika, wdrożonymi przez niego w celu prawidłowego wykonywania obciążających go obowiązków podatkowych. To sam podatnik będzie przeprowadzał kontrolę własnego rozliczenia, a administracja skarbowa będzie nadzorować mechanizmy kontroli wewnętrznej u niego. Dzięki temu przedsiębiorca zyska pewność, że postępuje prawidłowo.
Zarówno w uzasadnieniu do nowelizacji przepisów, która Program Współdziałania wprowadziła, jak i na stronach MF mu poświęconych czytamy, że opiera się on na trzech głównych filarach. Pierwszym jest wzajemne zaufanie (KAS do podatników i podatników do KAS). Chodzi o to, aby obie strony umowy postępowały zgodnie z ustalonymi zasadami. Drugi filar to wzajemna transparentność, czyli gotowość i umiejętność otwarcia się podmiotu aplikującego lub objętego programem oraz KAS w zakresie kwestii podatkowych. Transparentność ze strony KAS – jak tłumaczy MF – to otwartość w zakresie informowania o okolicznościach z jakimi są związane pytania kierowane do podatnika oraz w zakresie wdrażania czynności nadzorczych wobec podatnika. Ostatni filar to wzajemne zrozumienie. W tym obszarze chodzi o znajomość stanowisk i interesów obu stron. Zrozumienie oznacza, że strony świadomie współdziałają we wspólnym interesie, którym jest prawidłowe realizowanie obowiązków podatkowych.
Program jest dobrowolny
Aby przystąpić do programu przedsiębiorca musi złożyć stosowny wniosek – przystąpienie odbywa się tylko na jego prośbę i jest w pełni dobrowolne. Wniosek taki musi mieć formę pisemną. Po jego złożeniu można mówić o kolejnych 6 krokach.
1. Budowa profilu wnioskującego podatnika i sprawdzenie dostępnych informacji na jego temat.
2. Spotkanie stron i omówienie możliwości w zakresie objęcia podatnika programem.
3. Ocena wypełniania obowiązków podatkowych przez przedsiębiorcę.
4. Analiza ram wewnętrznego nadzoru podatkowego.
5. Podpisanie umowy między KAS a przedsiębiorcą.
6. Współpraca przedsiębiorcy i KAS w ramach Programu Współdziałania.
Program Współdziałania składa się z dwóch istotnych elementów: procesu przyjęcia, którego końcowym etapem jest podpisanie umowy o współdziałanie oraz nadzoru nad podatnikiem w ramach programu.
Umowa podpisana i co dalej
Gdy do podpisania umowy w ramach Programu Współdziałania dojdzie, kolejnym ważnym elementem jest monitorowanie ram wewnętrznego nadzoru podatkowego. Wszystko po to, aby sprawdzić, czy są one wciąż skuteczne oraz adekwatne do wielkości i złożoności struktury organizacyjnej danego podmiotu. Po takim audycie dokonywana jest korekta indywidualnego planu nadzoru nad wypełnianiem obowiązków podatkowych. Trzeba bowiem dostosować zakres i częstotliwość nadzoru do poziomu kontroli wewnętrznej wdrożonej przez samego podatnika.
W ostatnich dniach marca Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej opublikowało komunikat, że w najbliższym czasie będą podpisywane kolejne umowy o współdziałanie. Z ministerialnych statystyk wynika bowiem, że stosowne wnioski o przystąpienie do programu jeszcze w 2020 roku złożyło kilkanaście podmiotów. Jednak przeprowadzenie wszystkich kroków jest czasochłonne, stąd finalizacja umów dopiero teraz.
