Funkcjonujące od pewnego czasu – jako rozwiązanie testowe i dobrowolne – wystawianie faktur za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), czyli tzw. faktur restrukturyzowanych, ma się od 1 stycznia 2024 roku stać obowiązkowe dla wszystkich podatników. Ministerstwo Finansów rozpoczęło właśnie konsultacje publiczne projektu (UD 468) ustawy wprowadzającej e-fakturę jako powszechnego system rozliczeń. Wcześniej Polsce udało się uzyskać zgodę na wprowadzenie tego rozwiązania ze strony UE (chodzi o decyzje wykonawczą Rady (UE) 2022/1003 z 17 czerwca 2022 r. upoważniającą Rzeczpospolitą Polską do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 218 i 232 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej; Dz. Urz. UE L 168/81).
Obligatoryjne e-fakturowanie obejmie czynności, które obecnie wymagają udokumentowania fakturą wystawioną zgodnie z ustawą o VAT. Będą to czynności podlegające opodatkowaniu VAT w Polsce, w tym krajowe dostawy towarów i świadczenie usług dokonywane pomiędzy przedsiębiorcami (B2B) na rzecz organów publicznych (B2G) lub konsumentów (B2C). Obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych (e-faktur) będzie miał zastosowanie do podatników wykonujących czynności objęte wymogiem fakturowania według polskich regulacji VAT, którzy posiadają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Zasady wystawiania e-faktur będą skierowane też do podatników stosujących tzw. zwolnienie podmiotowe (drobni przedsiębiorcy).
Dostawy towarów i świadczenie usług B2C, a także sprzedaż objęta zwolnieniem z VAT będą mogły być również dokumentowane e-fakturą.
Równocześnie realizując zasadę powszechności stosowania KSeF Ministerstwo Finansów proponuje zrezygnować z możliwości wystawiania faktur przy zastosowaniu kas rejestrujących. Mając jednak na uwadze konieczność dostosowania się rynku do takiej zmiany, w projekcie zaproponowano wprowadzenie takiego ograniczenia od 1 stycznia 2025 r., tj. z rocznym przedłużeniem stosowania. Natomiast od 1 stycznia 2024 r. nie będzie uznawany za e-fakturę paragon z NIP do 450 zł, tak jak ma to miejsce obecnie. Dokumenty te nie będą spełniały wymagań dla e-faktur.
Wprowadzenie obligatoryjnych e-faktur spowoduje skrócenie podstawowego terminu zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad należnym do 40 dni. Projektowane rozwiązanie zakłada, co do zasady, likwidację terminu 60-dniowego zwrotu VAT i wprowadzenie w to miejsce terminu 40-dniowego, przy jednoczesnym dostosowaniu zasad doręczeń umożliwiających efektywne stosowanie przepisów w zakresie zwrotu VAT przez organy podatkowe. Przyjęte rozwiązanie zakłada stosowanie zasad doręczenia postanowień o przedłużeniu terminu zwrotu analogicznych jak dla zasad zwrotu VAT w terminie 15-dniowym dla tzw. podatników bezgotówkowych. To swoista nagroda dla podatników.
Równocześnie obowiązki podatkowe oraz sprawozdawcze zostaną znacząco uproszczone, np. nastąpi ograniczenie obowiązków w JPK_VAT z deklaracją. W sytuacji, gdy wszystkie faktury będą dostępne w KSeF nie będzie konieczności raportowania ich w innych systemach.
Wprowadzając obowiązek korzystania z KSeF w prosty sposób, fiskus zyska pełną kontrolę nie tylko nad wszystkimi zafakturowanymi przychodami przedsiębiorców, ale także nad tym, jakie ponoszą oni wydatki. Stąd obowiązek wystawiania w tej formie także tych faktur, które VAT nie zawierają, ponieważ wystawia je podatnik z tego podatku zwolniony. Fiskus nie kryje zresztą, że poza licznymi i wielokrotnie podkreślanymi korzyściami dla podatników, system ten przyniesie sporo ułatwień samemu fiskusowi, który będzie mógł na bieżąco śledzić nie tylko wydatki konkretnych podatników, ale także agregować informacje o określonych grupach podatników i na tej podstawie podejmować np. inicjatywy ustawodawcze. Jakie? Ano np. takie, które szczególnie popularne kategorie firmowych wydatków wyłączą z kosztów, tak jak miało to już miejsce np. w przypadku wydatków samochodowych.
Nie można też wykluczyć takich sytuacji, w których fiskus będzie na określone koszty „polował” w ramach szeroko zakrojonych kontroli, które będzie można przeprowadzać automatycznie na dużych grupach podatników. Dużych, bo praktycznie na wszystkich korzystających z nowego systemu.
