NSZZ Solidarność, Stowarzyszenie Ajentów i Franczyzobiorców oraz Stowarzyszenie Poszkodowanych przez Grupę Eurocash skierowało apel do premiera Mateusza Morawieckiego, w którym podkreślono potrzebę horyzontalnego uregulowania funkcjonowania franczyzy w Polsce. Twórcy listu twierdzą, że obecne przepisy sprawiają, że franczyzobiorcy są słabszą stroną umowy franczyzowej, przez co dochodzi do nadużyć ze strony franczyzodawców.
Franczyza wymaga ucywilizowania
Według sygnatariuszy apelu niezdrowa praktyka funkcjonowania franczyzy w Polsce prowadzi do nieprawidłowości w zakresie świadczenia pracy i nie chroni odpowiednio pracowników sklepów franczyzowych.
Mechanizm franczyzowy – w swojej obecnej formie – prowadzi także do zakłócenia uczciwej konkurencji pomiędzy uczestnikami rynku niekorzystającymi z tej formy prowadzenia działalności gospodarczej. Niektóre podmioty traktują franczyzę jako uprzywilejowany model biznesowy, zapewniający przewagi fiskalne i niefiskalne, w rzeczy samej pozostającymi niesprawiedliwymi z punktu widzenia społecznej gospodarki rynkowej – wskazano w apelu.
Pięć działań dla zmiany franczyzy
W liście przedstawiono pięć priorytetowych działań, które zdaniem twórców listu mogą naprawić funkcjonowanie franczyzy w Polsce – zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i zabezpieczenia społecznego i budżetu państwa.
Pierwszym pomysłem jest wzmocnienie pozycji franczyzobiorcy, którzy dzisiaj mają słabszą pozycję niż pracownicy, bo nie korzystają oni z ochrony zapisanej w prawie pracy. W efekcie franczyzodawcy stosują wobec nich ukrytą formę zatrudnienia nie ponosząc przy tym kosztów zatrudnienia pracownika i uchylając się od ciążących na pracodawcy obowiązków. Drugi pomysł zakłada objęcie należytą ochroną pracownika w modelu franczyzowym przez dokonanie zmian w prawie pracy i wprowadzenie umowy franczyzy – jako umowy nazwanej – do katalogu umów na gruncie prawa cywilnego.
Poza tym w liście wezwano do rozłożenia ryzyka i obciążeń na obie strony umowy franczyzowej, a także uszczelnienia systemu podatkowego i skutecznej egzekucji obciążeń podatkowych oraz składek na PPK, PFRON i ZUS od dużych, ściśle zintegrowanych sieci franczyzowych.
Ostatnim pomysłem jest zapobieżenie „franczyzowaniu” gospodarki, czyli eskalacji praktyki omijania przepisów. Według twórców listu tym problemem powinien zająć się Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który miałby przygotować zalecenia w tym zakresie.
