Jaki cel przyświecał ustawodawcy przy wprowadzeniu instytucji fundacji rodzinnej?
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy głównym celem stojącym za wprowadzeniem do polskiego systemu prawnego instytucji fundacji rodzinnej było ułatwienie wielopokoleniowej sukcesji przy jednoczesnym pogodzeniu interesów związanych z działalnością gospodarczą i interesów prywatnych. Innymi słowy, celem było zapewnienie bezpiecznego przejścia biznesu na nowe pokolenie przy pogodzeniu wielu różnych sprzecznych interesów (właścicieli biznesu, sukcesorów, wierzycieli itd.).
Kto powinien poważnie pomyśleć o utworzeniu takiej fundacji?
Fundacja rodzinna została przewidziana przede wszystkim dla osób prowadzących biznes w większej skali – zwłaszcza taki, który nie wymaga bieżącego doglądania przez właściciela i zarządzanie którym może być (przynajmniej potencjalnie) pozostawione specjalistom.
Ustawodawca stosunkowo nisko ustalił minimalny kapitał niezbędny do utworzenia fundacji (100.000 zł), ale w praktyce należy zakładać, że fundacje dla swojego istnienia będą potrzebowały majątku – co najmniej – kilkukrotnie (jeżeli nie kilkunastokrotnie) większego.
Fundacja wydaje się być interesującym narzędziem w przypadku rodzin wielodzietnych bądź wielopokoleniowych, jak również w sytuacjach, w których część dzieci wykazuje szczególną zdolność (lub nieporadność) w prowadzeniu działalności gospodarczej. Fundacja rodzinna pozwala na przekazanie zarządzania osobom najbardziej kompetentnym (czy to członkom rodziny, czy zewnętrznym menadżerom) przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednich świadczeń pozostałym beneficjentom.
Przewidziane są specjalne zasady rozliczeń podatkowych dla tego typu fundacji. Na czym one dokładnie polegają?
Same fundacje są – co do zasady – zwolnione z opodatkowania. Podatek pojawia się dopiero w momencie przekazania majątku beneficjentom (15 proc. CIT po stronie fundacji). Jeżeli świadczenia są dokonywane na rzecz najbliższych dla fundatora jest to jedyny podatek, jaki będzie do zapłaty (tacy beneficjenci są zwolnieni z PIT).
Podatek może być konieczny do zapłaty również przy wykorzystaniu fundacji w niektórych optymalizacjach, przy prowadzeniu przez fundację działalności gospodarczej w zakresie nieprzewidzianym przez ustawę oraz w momencie jej likwidacji (ale powinny być to zdarzenia raczej wyjątkowe).
Czy zaproponowane rozwiązania podatkowe można ocenić jako korzystne?
Przygotowane rozwiązania są niezwykle korzystne dla podatników – w większości przypadków alternatywne rozwiązania skutkują całościowo wyższymi zobowiązaniami podatkowymi.
Przykładowo dochód ze sprzedaży nieruchomości będzie przez spółkę opodatkowany 19-proc. stawką, a następnie dywidenda z takiej spółki będzie ponownie opodatkowana stawką 19-proc. (efektywna stawka podatku – 34,39 proc.). W przypadku fundacji sama transakcja będzie zwolniona z CIT natomiast dystrybucja zysku będzie podlegała opodatkowaniu stawką 15 proc. CIT po stronie fundacji.
O czym powinni pamiętać podatnicy, którzy na utworzenie fundacji się zdecydują?
O tym, że jest to fundacja, która zakładana jest na lata i z taką perspektywą powinna być tworzona. Przygotowując dokumenty ją zawiązujące należy pamiętać, że powinna ona być w stanie funkcjonować również po śmierci fundatora.
