W Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa z 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz. U. poz. 2236), która nakłada na gminy obowiązek dystrybucji węgla kamiennego. To oznacza, że gminy powinny taką sprzedaż ewidencjonować w kasach fiskalnych online, a jeśli nadal używają kas starego typu powinny wymienić je na te z elektronicznym zapisem kopii. Dlaczego? Otóż dlatego, że sprzedaż na rzecz osób fizycznych podlega obowiązkowi ewidencji sprzedaży w kasie. Stąd propozycja ministra finansów, aby jednostki samorządowe z tego dodatkowego obowiązku zwolnić. Chodzi o to, aby uprościć obrót węglem, a gmin nie narażać na konieczność ponoszenia dodatkowych kosztów w związku z zakupem kas online.
Jest rozporządzenie o zwolnieniu
W związku z tym minister finansów wydał rozporządzenie, które to zwolnienie precyzuje. Zwolnienie dotyczy dokładnie sprzedaży węgla kamiennego dokonywanej z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych na podstawie ustawy z 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (czyli w ramach zakupu preferencyjnego w rozumieniu tej ustawy). Rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw 3 listopada 2022 r. pod pozycją 2242. Co ważne, rozporządzenie to ma wsteczną moc obowiązywania, tj. od 1 lipca 2022 r.
Gmina, która zamierza dokonać zakupu paliwa stałego (węgla), zawiera umowę z podmiotem wprowadzającym do obrotu, po dokonaniu wstępnego ustalenia liczby gospodarstw domowych znajdujących się na terenie tej gminy zainteresowanych zakupem paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego.
Gminy mogą też dokonywać wspólnego zakupu paliwa stałego w ramach umowy zawartej między gminami.
Jest obowiązek dokumentacyjny
Trzeba tu jednak zastrzec jedną bardzo ważną rzecz – fakt, że gminy nie muszą używać kas fiskalnych online nie oznacza, że są także zwolnione z jakiegokolwiek obowiązku dokumentacyjnego. Minister finansów wyraźnie zastrzega, że dostawa węgla kamiennego będzie zwolniona z obowiązku ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej pod warunkiem należytego jej udokumentowania fakturą. A w przypadku dostaw dokonanych przed wejściem w życie cytowanej ustawy – pod warunkiem jej udokumentowania dowodami dostawy (w tym fakturami), zapisami w ewidencji lub dowodami zapłaty, z których jednoznacznie wynika, jakiego towaru dotyczyła ta dostawa (węgiel kamienny) i na czyją rzecz została dokonana (dane uprawnionego nabywcy, w tym jego adres).
Co ważne – cena paliwa stałego nie może być wyższa niż 1500 złotych brutto za tonę. Do ceny tej nie wlicza się kosztów transportu z położonego w Polsce miejsca składowania przez podmiot wprowadzający do obrotu tego paliwa stałego do miejsca jego składowania przez gminę.
Jest pełne odliczenie VAT
Dla jednostek samorządowych w zakresie sprzedaży węgla na rzecz osób fizycznych ważny jest jeszcze jeden aspekty rozliczeniowy. Chodzi bowiem o prawo do odliczenia VAT. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów w opublikowanym komunikacie, na gruncie VAT sprzedaż węgla kamiennego przez gminę w ramach zakupu preferencyjnego stanowić będzie wykonywanie czynności opodatkowanych VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jeśli zatem sprzedaż jest klasyfikowana w ten sposób, to wszelkie zakupy dokonywane przez gminę (w tym nabycie węgla kamiennego na podstawie umowy określonej w tej ustawie), jeśli będą związane wyłącznie ze sprzedażą na rzecz gospodarstw domowych, będą uprawniały samorząd do pełnego odliczenia podatku od towarów i usług.
Resort finansów dodaje również, że w zakresie, w jakim możliwa jest bezpośrednia alokacja wydatków do działalności opodatkowanej nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące odliczenia proporcjonalnego tzw. prewspółczynnikiem VAT.
Gdy dana gmina nie zawrze umowy na sprzedaż węgla, jego sprzedaż w ramach zakupu preferencyjnego na rzecz osób fizycznych w gospodarstwach domowych znajdujących się na terenie tej gminy może być prowadzona przez gminę bezpośrednio sąsiadującą z gminą właściwą ze względu na miejsce zamieszkania osoby fizycznej w gospodarstwie domowym lub przez inny podmiot będący pośredniczącym podmiotem węglowym.
