Historia

Jak poinformował rzecznik prasowy MSZ Łukasz Jasina rząd RFN w odpowiedzi na notę dyplomatyczną Polski z 3 października 2022 r. stwierdził, że „sprawa reparacji i odszkodowań za straty wojenne pozostaje zamknięta”. Jednocześnie „rząd RFN nie zamierza podejmować negocjacji w tej sprawie”.W związku z powyższym polski resort dyplomacji zapowiedział podjęcie dalszych starań zmierzających do uregulowania należności wynikających z niemieckiej agresji na Polskę. Jednocześnie wiceminister spraw zagranicznych Arkadiusz Mularczyk, który jest pełnomocnikiem rządu do spraw Odszkodowań za Szkody Wyrządzone Agresją i...

Bitwa pod Łowczówkiem w 1914 r. przeszła do legendy Legionów. Nie tylko dlatego, że I Brygada (walcząca po stronie Austro-Węgier) stoczyła tam jedno ze swoich najcięższych, najbardziej krwawych starć blokując – od 22 do 25 grudnia – rosyjskie natarcie. W historii zapisał się też niezwykły wojenny wieczór wigilijny. „Straszna jest wojna bratobójcza” Rosyjskie, prawosławne dowództwo obchodzące Boże Narodzenie w styczniu, ani myślało świętować w wigilijny wieczór 1914 r. Wręcz przeciwnie. Wydawało się, że rosyjscy generałowie specjalnie na okres katolickich Świąt przygotowali...

Praktycznie każdy z nas na hasło „św. Mikołaj” oczyma wyobraźni widzi postać wykreowaną w pierwszej połowie XX w. przez jeden z dużych amerykańskich koncernów produkujących napoje (obłożone zresztą jakiś czas temu podatkiem od cukru). Ten współczesny świąteczny dobroczyńca ma jednak niewiele wspólnego ze św. Mikołajem z Miry. W codziennym zagonieniu nie mamy czasu nawet pomyśleć o tym, że św. Mikołaj żył naprawdę, a teraz zamieszkuje Królestwo Niebieskie.Mikołaj z Miry żył na przełomie III i IV w. w Licji, starożytnej...

O Władysławie Długoszu dowiedziałem się przypadkiem od kolegi zafascynowanego historiami polskich wynalazców. Usłyszałem: „To nafciarz – wynalazca do dzisiaj pamiętany w Gorlicach, choć w Polsce praktycznie nieznany”. Nie ukrywam, że szukając materiałów na jego temat robiłem to z przyjemnością...Urodził się w 1864 r. w Krakowie – dziesięć lat po skonstruowaniu przez Ignacego Łukasiewicza pierwszej lampy naftowej. Gorączka złota, która opanowała w drugiej połowie XIX w. nie tylko Galicję, ale i Europę podziałała też na wyobraźnię młodzieńca, który zapragnął zostać...

Za najstarszy polski klub piłkarski uznaje się Czarnych Lwów (powstały w 1903 r. jako Sława), choć niektórzy badacze uważają, że to inny klub z Leopolis – Lechia Lwów – powinien dzierżyć tę palmę pierwszeństwa (także założony w 1903 r.). Niewątpliwie jednak fani polskiej piłki przychylają się do zdania, że reaktywowana w 2009 r. Pogoń Lwów jest obecnie najstarszym działającym polskim klubem sportowym, bo założonym w roku 1904.Kiedy przed kilku laty byłem we Lwowie, spotkałem jednego z piłkarzy Pogoni Lwów,...

7 października 1939 r. utworzono Komisariat Rzeszy do spraw Umacniania Niemczyzny. Kierował nim Reichsführer SS Heinrich Himmler. Zbrodnicza doktryna poszerzania tzw. przestrzeni życiowej (Lebensraum) Niemiec o tereny zdobyte w militarnych podbojach na Wschodzie pojawiła się już XIX wieku. Do koncepcji tej Niemcy wróciły po dojściu do władzy Adolfa Hitlera.Niemcy postanowili wprowadzić swój zbrodniczy plan w życie po zaatakowaniu ZSRR w 1941 r. Dosłownie kilka tygodni po wybuchu wojny z „czerwoną zarazą” Himmler dwukrotnie wizytował Zamość podczas podróży na front...

Pułkownik House – czyli Edward Mandell House był szarą eminencją amerykańskiej polityki i jednym z najbliższych doradców prezydenta Woodrowa Wilsona. Pułkownik miał niebagatelny wpływ na prezydenta, zwłaszcza w sprawach polityki zagranicznej. Wilson tuż przed zakończeniem I wojny światowej powołał grupę The Inquiry, którą dzisiaj nazywalibyśmy think tankiem – był to zespół około 150 specjalistów oddelegowanych do opracowania specjalnych raportów odnośnie do każdego regionu i narodu powojennej Europy. Jak łatwo się domyślić w składzie grupy ekspertów znajdowali się także wybitni...

Wszystko zaczęło się we Lwowie, bo Stefan Bryła (urodzony w Krakowie w 1886 r.) studiował tam na słynnym Wydziale Inżynierii Szkoły Politechnicznej, jak wówczas nazywała się Politechnika Lwowska. Młody Stefan do Lwowa trafił po ukończeniu szkoły realnej w Stanisławowie, która dobrze przysposobiła go do dalszej nauki. Był niezwykle pojętnym uczniem i studentem, a po ukończeniu studiów jego kariera naukowa rozwijała się wręcz błyskawicznie. Został wykładowcą na Politechnice Lwowskiej (1907 r.), gdzie – w ciągu zaledwie trzech lat – uzyskał...

Pogrzeb prymasa Hlonda zgromadził dziesiątki tysięcy Polaków i stał się wielką narodową manifestacją. Ludzie odważyli się w nim uczestniczyć, choć w tym czasie mogło to być niebezpieczne. Nowa władza zdążyła już nawet zakazać świętowania 3 Maja.Rząd komunistyczny wystosował jedynie suche kondolencje, wysyłając na uroczystość przedstawiciela w randze wicepremiera, co odebrano jako wrogą demonstrację wobec Kościoła, tym bardziej, że wierni pamiętali, jaką postawą charakteryzował się Hlond podczas II wojny światowej (kardynał Adam Stefan Sapieha, który otwierał procesję, także wykazał się w...

W lutym 1999 r. tenże magnat – Ted Turner podczas jednej z konferencji w Waszyngtonie pozwolił sobie na żart: „Widzieliście kiedyś polski wykrywacz min?” – po czym zaczął tupać nogą, co wywołało salwy śmiechu wśród publiczności. Sprawa stała się na tyle głośna, że interweniowało polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, a Turner przeprosił za swoje zachowanie. Jednak ten pożałowania godny incydent obnażył dwie kwestie. Po pierwsze pokazał, że Ted Turner najwyraźniej nie słyszał o Józefie Kosackim. Po drugie – że wciąż...

W nocy z 2 na 3 października 1944 r. w Ożarowie przedstawiciele Komendy Głównej AK i Wehrmachtu podpisali „Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie”. Była to de facto kapitulacja Warszawy po 63 dniach bohaterskich walk, w czasie których zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Ze wszystkich stołecznych dzielnic do niemieckiej niewoli wzięto ponad 15 tys. powstańców, w tym 2 tys. kobiet. Liczbę ludności cywilnej Warszawy, która zginęła podczas walk szacuje się na ok. 200...

Urodził się w 1850 r. w majątku Stara Wargawa nieopodal Kutna. Pochodził z patriotycznej drobnoszlacheckiej rodziny herbu Prus II. Rodzice zadbali o jego wykształcenie, a kariera przyszłego „ojca bakijskiej nafty” rozwijała się jak po sznurku. Po zakończeniu nauki w Gimnazjum Gubernialnym w Płocku rozpoczął studia (1866 r.) na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Szkoły Głównej Warszawskiej, w ówczesnym zaborze rosyjskim – co warto podkreślić. Był to bowiem czas carskich represji wobec Polaków po zdławieniu Powstania Styczniowego. Wtedy też krystalizowało się pozytywistyczne podejście...

1 września 1939 roku we wczesnych godzinach rannych doszło do serii ataków bombowych na śpiące miasteczko Wieluń. Tego dnia Niemcy zaatakowali Polskę z powietrza, z lądu i z morza nie tylko przekraczając polsko-niemiecką granicę, ale także z terenu podporządkowanej sobie Słowacji (pod przywództwem ks. Tiso). O ile atak z morza na Westerplatte, rozpoczęty o godzinie 4.45 huraganowym ostrzałem z pancernika Schleswig-Holstein, urósł przez lata do rangi symbolu, o tyle barbarzyńskie zbombardowanie Wielunia pozostawało w świadomości Polaków nieco w cieniu....

1 października br. stracą ważność brytyjskie banknoty o nominałach 20 i 50 funtów i nie będzie można już nimi płacić (wciąż jednak będzie można je wymienić, między innymi w oddziałach Banku Anglii). Na nowym 50-funtowym polimerowym banknocie znalazł się wizerunek Alana Turinga z fotografii z 1951 r. oraz jego podpis, a także fragment obliczeń z jednej z prac kryptologa. Nie zabrakło też cytatu: „To tylko przedsmak tego, co nadejdzie i cień tego, co będzie” – to cytat, który matematyk...

Imbramowice to miejscowość malowniczo położona na skraju dużych lasów, gdzie pośród pól i wapiennych skałek wije się rzeka Dłubnia. Ta – można by rzec – oaza spokoju, ma w swojej historii także dramatyczne chwile. 15 sierpnia 1863 r. doszło tutaj do niezwykle zaciętej bitwy powstańczego oddziału braci Habichów z trzykrotnie liczniejszymi carskimi sołdatami. Powstańcy, w sile około 400 żołnierzy, wyruszyli 14 sierpnia z Krakowa, przekraczając granicę zaboru austriackiego i rosyjskiego. Po potyczce z Rosjanami pod Pieskową Skałą postanowili wypocząć...

Zanim spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie, spójrzmy na fragment listu polskiego żołnierza ze szpitala, który rzuca światło na krążące zaraz po bitwie wieści.„Kochana Stasieńko! Tyle roboty z tymi bolszewikami mieliśmy. Pędziliśmy ich dzień i noc. Trochę poturbowany zostałem i dowódca rozkazał odwieźć mnie do szpitala, bo pod samą Warszawą jesteśmy. Napiszę Ci o cudzie, który się tu zdarzył. (…) Kiedy doktór mnie zawezwał, zapytałem i jego, czy słyszał o cudzie. Powiedział, że słyszał i że w szpitalu mają jednego takiego...

„Kiedy wybuchło Powstanie Warszawskie wraz z rodzicami mieszkałem na ul. Dworskiej, obecnej Kacprzaka pod nr 7. Miałem wówczas 7 lat.” – wspomina ks. Stanisław Maciej Kicman.Spontaniczny wybuch radości z powodu rozpoczęcia walki z Niemcami szybko zamienił się w grozę i strach przed śmiercią. Na ul. Dworską z prędkością błyskawicy dotarła straszna wieść, iż Niemcy wypędzają z każdego domu na Woli mieszkańców, których mordują i że szybko posuwają się do przodu. 7 sierpnia zjawili się na Dworskiej.„Wrzask na podwórzu, na...

Decyzja o wybuchu powstania zapadła w bardzo emocjonujących okolicznościach zaledwie dzień wcześniej (31 lipca 1944 r.) po tym, jak gen. Tadeusz Komorowski „Bór” usłyszał od pułkownika Antoniego Chruściela informację, iż na przedmieściach Pragi pojawiły się już sowieckie czołgi. Jak się okazało był to klasyczny, jakbyśmy to dziś powiedzieli, fake news. Żadnych czołgów Armii Czerwonej na przedmieściach lewobrzeżnej Warszawy nie było. Komu zależało na zniszczeniu Warszawy? Adolf Hitler po otrzymaniu informacji o wybuchu walk w Warszawie zareagował wybuchem furii i wydaniem rozkazu...

Szacunki dokonanych szkód przeprowadził w poprzedniej kadencji Sejmu parlamentarny zespół ds. Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w trakcie II Wojny Światowej kierowany przez posła Andrzeja Mularczyka.Zgodnie z szacunkami, 10 proc. zabudowań stolicy zniszczono podczas bombardowań i walk w 1939 roku, 15 proc. zostało zrujnowanych w czasie likwidacji getta w 1943 roku, a 25 proc. w czasie Powstania Warszawskiego rok później. Po jego zakończeniu Niemcy przystąpili do masowych wyburzeń kolejnych 30 proc. obiektów w mieście....

W kolejną rocznicę zwycięskiej bitwy z Krzyżakami na polach Grunwaldu 15 lipca 1410 r.  przybliżymy pewną ciekawostkę techniczną, bez której nie wiadomo jak zakończyłyby się polsko-litewskie zmagania z Zakonem Najświętszej Maryi Panny. Wielu historyków wojskowości uznaje, że do zwycięstwa pod Grunwaldem przyczynił się ciesielski („saperski”) cud techniki – most pontonowy – wykonany rękoma polskich rzemieślników. Dzięki temu drewnianemu majstersztykowi polski król totalnie zaskoczył Krzyżaków. Wojna Polaków i Litwinów z Krzyżakami – rok 1409 Dzisiaj mało kto wie, że wojna z zakonem...

79 lat temu Ukraińska Powstańcza Armia dokonała na Wołyniu skoordynowanego ataku na Polaków. W niedzielę 11 lipca 1943 roku Polacy ginęli w swoich domach i kościołach od siekier, wideł, noży... Tego dnia około 50 katolickich świątyń stało się miejscami kaźni. W kilkunastu miejscowościach Ukraińcy wymordowali wszystkich – lub niemal wszystkich – Polaków.Ukraińskie mordy charakteryzowały się niebywałym, wręcz satanistycznym okrucieństwem. Scenariusz zawsze był podobny. Po otoczeniu miejscowości upowcy dokonywali segregacji mieszkańców, puszczając wolno tych Ukraińców, którzy nie byli skażeni mieszaniem...

4 lipca 1569 r. na mapie Europy pojawiła się Rzeczypospolita Obojga Narodów – jedno z największych państw nowożytnej Europy. Zaniepokojony poseł moskiewski od razu doniósł carowi: „Unia ta polega na tym, że wszystkie prowincje stanowić będą jedno”. Unia Lubelska jest tym wydarzeniem, z którego dumni mogą być zarówno Polacy, jak i Litwini. Mało znanym faktem jest jednak to, że do połączenia Polski i Litwy mogło w ogóle nie dojść. Na szczęście pomógł fortel króla Zygmunta II Augusta. Moskiewskie zagrożenie Jednym z...

Tadeusz Sendzimir, a właściwie Sędzimir (bo tak pierwotnie brzmiało jego nazwisko) – urodził się 15 lipca 1894 r. we Lwowie, który w II Rzeczypospolitej stanie się mekką polskich uczonych i patriotów. Był synem urzędnika państwowego. Od dzieciństwa wykazywał zainteresowanie techniką i motoryzacją. Po ukończeniu IV gimnazjum klasycznego we Lwowie studiował na wydziale mechanicznym lwowskiej Szkoły Politechnicznej. Studiów nie ukończył na skutek wybuchu I wojny światowej. Lwów zajęli Rosjanie, a uczelnię zamknięto. Kierunek Szanghaj Chłopak podjął więc pracę jako mechanik w warsztatach...