Szczyt odbędzie się W dniach 15-16 września w Samarkandzie w Uzbekistanie. Wezmą w nim udział m.in przywódcy Chin, Rosji, Indii, Iranu, Turcji, Arabii Saudyjskiej i krajów Azji Środkowej. Szanghajska Organizacja Współpracy (SzOW) to porozumienie na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju w regionie, które powstało w 2001 r.
Nie jest znana agenda szczytu, ale będzie to niezwykle ważne spotkanie najważniejszych krajów azjatyckich, w dużej części tych krytycznych wobec USA. Obecność zapowiedzieli m.in. prezydenci: Xi Jinping, Putin, Erdogan, premier Indii Narenda Modi, premier Pakistanu Shehbaz Sharif i prezydent Iranu Ebrahim Raisi.
Łącznie w spotkaniu (według źródeł chińskich i rosyjskich) weźmie udział 14 krajów. Wśród nich członkowie SZoW: Rosja, Indie, Kazachstan, Kirgistan, Chiny, Pakistan, Tadżykistan i Uzbekistan. Iran, Białoruś i Mongolia wezmą udział w charakterze członków obserwatorów (taki status ma jeszcze Afganistan). Oprócz tego Arabia Saudyjska, Turcja, Azerbejdżan i Armenia jako „partnerzy dialogu” organizacji. Taki status mają także Nepal, Kambodża i Sri Lanka.
Na szczycie może dojść do oficjalnego spotkania Xi z Putinem – pierwszy raz od lutego, kiedy rozmawiali osobiście na początku Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Pekinie, ale tej informacji nie potwierdza chiński MSZ.
Dla Xi Jinpinga wizyta w Samarkandzie będzie pierwszą wizytą zagraniczną od 2,5 roku, kiedy to przed pandemią odwiedził Birmę. Podkreśla się, że pierwsza wizyta zagraniczna po tak długim czasie, właśnie w Azji Środkowej, to pokazanie znaczenia roli regionu dla Chin w kontekście Nowego Jedwabnego Szlaku.
Jest prawdopodobne, że chiński przywódca spotka się także z premierem Indii Narendą Modim, choć to także nie jest potwierdzone. Kraje normalizują stosunki po wycofaniu się armii obu stron ze spornych terenów granicznych w w regionie Gogra-Hot Springs w Himalajach. Ostatni raz Modi i Xi spotkali się osobiście w listopadzie 2019 r. podczas szczytu BRICS w Brazylii.
Źródła tureckie potwierdzają natomiast, że odbędzie się oficjalne spotkanie prezydenta Turcji Recepa Erdogana z Putinem.
Jednym z kluczowych punktów programu szczytu w Samarkandzie będzie rozszerzenie członkostwa w organizacji. Iran ma podpisać porozumienie o przystąpieniu do niej, ma się tam także zapoczątkować proces przyjęcia do SzOW Białorusi. Zakończyły się również rozmowy – jak informuje Rosja – o przyznaniu Egiptowi, Katarowi i Arabii Saudyjskiej statusu partnerów dialogu, a umowy z tymi krajami są już gotowe do podpisania. Negocjowane są porozumienia w sprawie Bahrajnu, Malediwów i innych państw.
Chińscy analitycy podkreślają, że szerszy udział państw Bliskiego Wschodu w SzOW, może oznaczać rozszerzenie współpracy w zakresie energii i łańcuchów dostaw, a także w zakresie współpracy finansowej i niezależności regionu w tym obszarze.
Według źródeł indyjskich tematami spotkania mogą być geopolityczne skutki wojny na Ukrainie, a także sytuacja w Afganistanie pod rządami talibów. Możliwe, że tematem rozmów może być też ponownie eskalujący konflikt azersko-ormiański.
Reuters, Tass, GlobalTimes.cn, tehrantimes.com, indianexpress.com
