Literacka Nagroda Nike przyznawana jest od roku 1997, a jej celem jest promocja literatury współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem powieści. Współczesnej, bo konkurs obejmuje tylko autorów żyjących. Mogą brać w nim udział wszystkie gatunki literackie. W pierwszym etapie, który właśnie się zakończył, jury przyznaje 20 nominacji. Później, gdzieś w okolicach września, wybieranych jest siedmiu finalistów i z tej grupy na początku października wyłaniany jest zwycięzca. Ten otrzymuje 100 tysięcy złotych i słynną statuetkę projektu Gustawa Zemły. Nagrody Nike przyznawane są w dwóch, całkowicie niezależnych od siebie kategoriach. Zdobywca jednej jest wyborem składu jury, a drugiej – czytelników. Tak zwana Nike Czytelników ma dla wielu pisarzy większą wartość. W końcu to dla nich książka powstaje i oni odpowiadają za jej dalszy sukces w świecie literatury.
W spisie dotychczasowych zwycięzców figurują takie nazwiska jak Masłowska, Pilch czy Tokarczuk. W zeszłym roku statuetkę otrzymał Jerzy Jarniewicz za tom poezji „Mondo Cane”. I jako że nagroda przyznawana jest przez Fundację Agory i „Gazetę Wyborczą”, 1 czerwca poznaliśmy finalistów konkursu w internetowej wersji dziennika. Z racji odgórnie przyjętego regulaminu parytet płciowy został zachowany, więc na oficjalnej liście połowa nominowanych to przedstawicielki płci pięknej. Co więcej, pojawiło się też wiele debiutów – na liście znalazło się ich aż sześć.
Czy zdobędą Nike?
Zyta Rudzka „Ten się śmieje, kto ma zęby”
Powieść wydawnictwa W.A.B. to monolog Wery, byłej fryzjerki męskiej. Ta, gdy została wdową (biedną) wędruje przez Warszawę w poszukiwaniu odpowiednich „butów do trumny” dla zmarłego męża Dżokeja. Zyta Rudzka, laureatka m.in. Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Literackiej m.st. Warszawy pisze w charakterystycznym dla siebie ostrym stylu. Z subtelnym, często trudnym do zauważenia poczuciem humoru przedstawia portret kobiety silnej i drapieżnej, która nigdy nie składa broni.
Sabina Jakubowska „Akuszerki”
„Akuszerki” to powieść wydawnictwa Relacja inspirowana dzienniczkiem Anny Czerneckiej, prababki autorki, która była galicyjską tytułową akuszerką. „Regulamin znalazłam w jej zeszycie, jego treść jest autentyczna. Położne miały wówczas obowiązek prowadzenia dzienników narodzin. Ich nazwiska zapisywali też księża w metrykach, dzięki czemu wiem, że przyjęła 2132 porody w samych Jadownikach, a ile kolejnych w sąsiednich miejscowościach, mogę tylko zgadywać, pewnie dziesiątki. Ostatni w wieku osiemdziesięciu lat, co oznacza, że przez czterdzieści była aktywna zawodowo, budzona w nocy. Bez względu na to, czy padał śnieg, czy z nieba lał się deszcz rzucała wszystko, by przyjąć na świat kolejne dziecko.” – opowiadała Jakubowska w „Wysokich Obcasach” w rozmowie z Paulą Szewczyk.
Konstanty Gebert „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło”
Konstanty Gebert w swym wyczerpującym eseju historycznym wydawnictwa Agora przypomina, że masowy mord towarzyszy człowiekowi przynajmniej od rzezi antycznej Troi. Autor śledzi historię ludobójstw ostatnich 120 lat – od zbrodni popełnionych przez Czerwonych Khmerów w Kambodży po masakrę w Rwandzie aż do dokonującej się dzisiaj eksterminacji Ujgurów w Chinach. Gebert stawia pytania o motywacje normalnych ludzi, którzy stają się sprawcami tychże zbrodni. Pyta refleksyjnie, czy możemy sprawić, by hasło „Nigdy więcej” nie było pustym frazesem.
Anna Bikont „Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie”
Reportaż wydawnictwa Czarne to opowieść Anny Bikont, pisarki żydowskiego pochodzenia, o tzw. „liście Majzelsa”. W latach 1947 i 1948 Lejb Majzels, pracownik Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, poszukuje pięćdziesięciorga dwojga dzieci, które przeżyły II wojnę światową i pozostają pod opieką Polaków. Zostały po nim skrupulatnie spisywane notatki, w których Majzels zapisuje czas poszukiwań, czy znalazł dziecko i za ile naród żydowski może je wykupić. Siedemdziesiąt lat później Anna Bikont powtarza próbę ich odnalezienia. Podąża za Majzelsem i szuka chociażby najdrobniejszych informacji o żydowskich dzieciach – teraz osób w podeszłym już wieku. Zadaje im niewygodne pytania próbując skłonić do wspomnień o swojej, często mrocznej, przeszłości.
