fbpx
środa, 30 października, 2024
Strona głównaFinanseNiedźwiedzia przysługa unijnego dobrodzieja

Niedźwiedzia przysługa unijnego dobrodzieja

Gotówka od pewnego czasu zaczęła uwierać unijnych decydentów, którzy wieloma sposobami próbują ograniczać jej rolę w gospodarce na rzecz elektronicznych form płatności. Znów UE chciała pokazać, że ma legislacyjną fantazję. Tymczasem pokazała tylko, że – owszem – ma, ale konsumentów… gdzieś.

O co chodzi? Rada i Parlament UE dogadały się w sprawie rozporządzenia dotyczącego przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu. Za najpotężniejszy oręż w tej walce – kierunkowo jak najbardziej słusznej – uznano kolejną próbę ograniczenia możliwości dokonywania płatności gotówkowych. Rozporządzenie zakłada wprowadzenie maksymalnego limitu płatności gotówkowych na poziomie 10 000 euro na terytorium Unii. To jednak nie wszystko. Wstępne porozumienie mówi nam, że tzw. podmioty zobowiązane będą musiały zidentyfikować i zweryfikować tożsamość osoby, która dokonuje transakcji sporadycznej w kwocie od 3 000 do 10 000 euro, a w odniesieniu do dostawców kryptoaktywów od 1 tys. euro.

Wciąż lubimy gotówkę

Według danych za rok 2022 gotówka wciąż była najchętniej wykorzystywaną formą płatności w Polsce. Narodowy Bank Polski podaje, że 50,9 proc. Polaków deklaruje, że częściej realizuje płatności w formie gotówkowej niż bezgotówkowej. Także wśród osób, które stwierdziły, że posługują się wyłącznie jedną formą płatności wyższy odsetek osób deklarował używanie gotówki (11,7 proc.) niż płatności bezgotówkowych (7,5 proc.). Uderzenie w gotówkę mogłoby szczególnie dotknąć grupy Polaków, którzy ukończyli 65. rok życia. Tu aż 71,2 proc. osób wskazało, że zdecydowanie chętniej sięga po tradycyjną formę płatności. Gotówka daje skuteczniejszą kontrolę nad wydatkami (takiego zdania jest 30 proc. badanych) oraz zapewnia wyższy poziom prywatności i ochrony danych osobowych (17 proc.).

Także w krajach strefy euro króluje gotówka. W 2022 r. 59 proc. transakcji w punktach handlowo-usługowych było dokonywanych za gotówkę właśnie. Co jednak ważne: popularność gotówki spada. Spada natomiast ewolucyjnie i organicznie, a nie z uwagi na stosowanie opresyjnych trików legislacyjnych – bo tak należy odbierać propozycje unijnych urzędników. Jeszcze w 2016 r. gotówka była bowiem wykorzystywana w 79 proc. transakcji realizowanych we wskazanych punktach strefy euro, a w 2019 r. w 72 proc. transakcji. Spadek jest zatem zauważalny, ale – znów – organiczny. Także konsumenci strefy euro wskazywali anonimowość jako na główną zaletę płatności poza systemem elektronicznym. Wszystko zatem dzieje się w swoim tempie.

To nie tak

Walka z terroryzmem czy procederem prania pieniędzy jest słuszna, ale narzędzia, poprzez które jest ona realizowana, muszą być następstwem wnikliwych analiz, nie zaś widzimisię grupy unijnych dygnitarzy. W przeciwnym wypadku zakładany efekt może nie zostać osiągnięty i – wydaje się – że tak właśnie jest w przypadku unijnej propozycji. Nie jest przecież tajemnicą, że grupy przestępcze także zaliczyły technologiczny skok. Wcale nie muszą dziś one nosić kilogramów pieniędzy w mitycznych nieoznakowanych banknotach w torbach z Biedronki. Normą jest dziś posługiwanie się przez nie bezgotówkowymi formami płatności. Korzystanie z fikcyjnych kont i używanie rynku kryptowalut do nielegalnych transakcji czy uwiarygodniania wpływów z ciemnych źródeł jest dziś powszechne. Błędnym jest także myślenie, że uderzenie w gotówkę jakkolwiek wpłynie na ograniczenie szarej strefy. Wystarczy przyjrzeć się temu, jak sprawa miała się w krajach, w których gotówka jest mniej popularna. Otóż nie odnotowano tam niższego udziału szarej strefy w PKB w porównaniu do krajów, gdzie króluje gotówka.

Co robi Unia?

Uderza – znów – w swobody obywatelskie i w przyzwyczajenia mieszkańców Starego Kontynentu. Cały ten galimatias ma jednak także inne wymiary. Musimy pamiętać, że gotówka postrzegana jest przez obywateli jako gwarancja bezpieczeństwa. Nie musimy sięgać pamięcią daleko, wystarczy wspomnieć kolejki Polaków, którzy szturmowali bankomaty, czy to w początkowej fazie pandemii koronawirusa, czy po rozpoczęciu zbrojnej inwazji Rosji na Ukrainę.

Wciąż także ataki cybernetyczne – szczególnie w czasie, gdy sytuacja w Europie jest co najmniej politycznie niepewna – wydają się być potencjalnym zagrożeniem dla cyfryzacji obiegu środków. Czy znajdzie się dziś choć jeden śmiałek, który da głowę, że jego instytucja finansowa nie stanie się celem ataku rosyjskich hakerów? Tymczasem potencjalny kryzys finansowy błyskawicznie zdestabilizowałby sytuację w UE. Dziś głównym beneficjentem proponowanych przez Unię Europejską rozwiązań są właśnie instytucje finansowe, które – z uwagi na sztucznie stymulowany wzrost wolumenu transakcji – zwielokrotniłyby zyski z prowizji. Nie tędy droga!

Jacek Podgórski
Jacek Podgórski
Dyrektor Forum Rolnego Związku Przedsiębiorców i Pracodawców. Członek zespołu problemowego ds. ubezpieczeń społecznych oraz zespołu problemowego ds. międzynarodowych Rady Dialogu Społecznego. Były dyrektor Forum Podatkowo-Regulacyjnego w Departamencie Prawa i Legislacji ZPP. Wieloletni dyrektor Instytutu Gospodarki Rolnej. Autor licznych publikacji z zakresu funkcjonowania gospodarki rolnej Polski i Unii Europejskiej. Były dziennikarz i felietonista.

INNE Z TEJ KATEGORII

Coraz większe długi mikrofirm. Ich zaległości przebiły 5 miliardów złotych

Jednoosobowe działalności gospodarcze to dominująca pod względem liczebności część polskiego biznesu. One również wiodą prym pod względem zadłużenia. Niemal 2/3 wszystkich przedsiębiorstw widniejących w Krajowym Rejestrze Długów to właśnie najmniejsze podmioty. Mają 5,06 mld zł przeterminowanych zobowiązań, a najnowsza Analiza wiarygodności płatniczej KRD wskazuje, że pogarsza się także ich scoring.
5 MIN CZYTANIA

Rosną wynagrodzenia, ale i długi. Na ich spłatę trzeba pracować prawie cztery miesiące

Przeciętna pensja wzrosła o 11,3 proc. w ciągu roku i wynosi 5968 zł netto – wynika z danych GUS za kwiecień 2024 roku. To dobre informacje, ale niestety tracą na optymizmie w zestawieniu z zadłużeniem konsumentów, które również rośnie. Średni dług osoby wpisanej do Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej wynosi obecnie 21 940 zł, a więc o 13,9 proc. więcej niż jeszcze rok temu.
5 MIN CZYTANIA

Klauzule abuzywne w umowach z przedsiębiorcami? Dobra wiadomość dla jednoosobowych działalności gospodarczych

Konsumencka ochrona przedsiębiorców to temat, który zyskuje na znaczeniu w kontekście zmian legislacyjnych oraz rozwoju praktyk handlowych. Tradycyjnie, ochrona konsumentów dotyczyła jedynie osób fizycznych uczestniczących w obrocie prawnym w sposób niezwiązany bezpośrednio z ich działalnością gospodarczą. W ostatnich latach obserwuje się jednak tendencję do rozszerzania przepisów ochronnych również na przedsiębiorców – szczególnie tych niezrzeszonych w ramach rozbudowanych struktur spółkowych, którzy często znajdują się w gorszej pozycji negocjacyjnej w relacjach z większymi i wyspecjalizowanymi podmiotami.
5 MIN CZYTANIA

INNE TEGO AUTORA

Jak uzdrowić krajową legislację?

W Polsce o procesie legislacyjnym trudno dziś mówić bez emocji. Złośliwie można by powiedzieć, że jest to wprawdzie proces, ale nie stanowienia prawa, tylko jego masowej produkcji. I to produkcji marnej jakości. Nie pozostaje to bez znaczenia dla biznesu, który o legislacji myśli z uzasadnioną trwogą.
6 MIN CZYTANIA

Obudzić z marazmu polski rynek pracy!

Polski rynek pracy w niedalekiej przyszłości będzie borykać się z niedoborem pracowników znacznie przewyższającym dzisiejsze, sygnalizowane przez przedsiębiorców, problemy. Wskaźniki demograficzne nie pozostawiają tu złudzeń. Pozostaje tu zatem pytanie – co robić?
5 MIN CZYTANIA

Polska powinna mieć swoją rakiję

Produkcja destylatów to element tradycji i kultury wielu regionów świata. Polska wcale nie jest tu białą plamą na mapie świata, ale od innych miejsc w samej choćby Unii Europejskiej odróżnia nas to, że wytwarzanie trunków o „słusznym” woltażu w domowych warunkach jest nad Wisłą po prostu nielegalne.
4 MIN CZYTANIA