Żołnierze Niezłomni polskich Kresów należne sobie miejsce w naszej historii zajmują dopiero w ostatnich latach. Polscy partyzanci związani z rejonem wileńszczyzny w okresie PRL zapominani byli podwójnie: i przez Polskę, i przez Litewską SSR. Na szczęście sytuacja ta pomału zaczęła się zmieniać po roku 1989. Jednym z najwybitniejszych kresowych partyzantów był z pewnością Antoni Olechnowicz.
Antoni Olechnowicz był synem ziemi wileńskiej. Uczęszczał do gimnazjum św. Kazimierza w Nowej Wilejce (dzisiaj dzielnica Wilna). Potem wybrał karierę wojskową. Był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojskowej w Warszawie, gdzie dosłużył się stopnia kapitana. Podczas II wojny światowej walczył z Niemcami i ZSRR w 20 Dywizji Piechoty z Baranowicz.
Olechnowicz dobrze poznał bolszewików podczas wojny, kiedy to po walkach nad Narwią i Bugiem dostał się do sowieckiej niewoli, z której (szczęśliwie) zbiegł powracając do Wilna. Szybko piął się po szczeblach podziemnych struktur Służby Zwycięstwu Polski, a następnie Związku Walki Zbrojnej. W kwietniu 1944 r. został dowódcą I Zgrupowania AK, na czele którego wziął udział w operacji Ostra Brama, choć nie był jej zwolennikiem. Słusznie przewidział wrogą postawę Sowietów. W lipcu 1944 r. cudem uniknął aresztowania. Przedostał się do Wilna, gdzie został szefem Oddziału II odtworzonej komendy Okręgu Wileńskiego AK.
Starając się ratować polskie struktury podziemne zarządził ewakuację sił zbrojnych na tereny Polski Lubelskiej w 1945 r., gdzie nadal prowadził działalność antykomunistyczną, podporządkowując się Zygmuntowi Sendzielarzowi „Łupaszce”. NKWD i UB deptało mu po piętach, jednak on szczęśliwie unikał aresztowania, co więcej, jeszcze w lutym 1947 r. przedostał się do Paryża, skąd po otrzymaniu instrukcji powrócił do kraju.
Komuniści dopadli „Pohoreckiego” w 1948 r. Zamordowany został w więzieniu mokotowskim w roku 1951 i potajemnie pochowany w kwaterze na Łączce. Jego szczątki szczęśliwie zostały odnalezione i pochowane z honorami na Powązkach. Dzisiaj na jego grobie można zapalić znicz.
Szerzej o historii Antoniego Olechnowicza w materiale:
