Na skutek powiązania kar przewidzianych w Kodeksie karnym skarbowym z wysokością minimalnego wynagrodzenia, od 1 lipca 2023 r. po raz kolejny (drugi) w tym roku wzrosły kary pieniężne przewidziane za wykroczenia i przestępstwa skarbowe. To skutek dwukrotnego podnoszenia w tym roku płacy minimalnej. Ta najpierw wzrosła w styczniu z 3050 zł do 3490 zł. Teraz zaś, od 1 lipca nastąpił jej wzrost z 3490 zł do 3600 zł. A to nie koniec podwyżek. Również w przyszłym roku czeka nas dwukrotna podwyżka kar, ponieważ na skutek wysokiej inflacji, także w 2024 r. rząd będzie musiał podnieść płacę minimalną – najpierw 1 stycznia, a następnie 1 lipca.
W konsekwencji zmiany płacy minimalnej z 3490 do 3600 zł np. grzywny wymierzane w formie mandatu karnego mogą od 1 lipca br. wynieść od 360 do 18 000 zł (do końca czerwca od 349 do 17 450 zł). Karę grzywny w drodze mandatu karnego można nałożyć, jeśli osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości i nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej. Z kolei grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzana przez sąd wynosi od 1 lipca br. od 360 zł do nawet 72 000 zł, zaś maksymalna grzywna wymierzana przez sąd za przestępstwa wzrosła do 34 560 000 mln zł.
Przypomnijmy, że wykroczenie jest wtedy, gdy szkoda nie przekracza 17 450 zł w okresie od stycznia do końca czerwca i 18 000 zł w okresie od lipca do grudnia 2023 r. Jak z tego wynika, paradoksalnie wzrost wysokości kar oznacza też przesunięcie limitu, od którego kary te są wymierzane w wyższej wysokości, czyli takiej, jaka obowiązuje za przestępstwa skarbowe. Kodeks karny skarbowy określa, że przestępstwem skarbowym jest czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. Wykroczeniem skarbowym jest natomiast czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami wymierzając karę grzywny sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa – 720. Wyrokiem nakazowym można wymierzyć karę grzywny w wysokości nieprzekraczającej 200 stawek dziennych, chyba że kodeks przewiduje karę łagodniejszą. W tym przypadku również ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności (stawki, a nie wynagrodzenia).
Obecnie (od 1 lipca) stawka dzienna grzywny za przestępstwa skarbowe wynosi od 120 zł do 45 533,33 zł (do końca czerwca było to od 116,33 do 48 000 zł), co oznacza, że grzywna taka może być nałożona w granicach od 1200 zł do nawet 34 560 000 zł (do końca czerwca było to od 1163,33 do 33 504 000 zł).
Jak już wspomniano, podatnicy muszą się też przygotować na kolejny wzrost grzywien. Rząd założył bowiem, że w 2024 r. płaca minimalna w okresie od 1 stycznia do końca czerwca ma wynosić 4224 zł, a w okresie od 1 lipca do końca grudnia 4300 zł. To zaś oznacza, że od 1 stycznia 2024 r. grzywny wymierzane w formie mandatu karnego będą wynosiły od 422,40 do 21 120 zł, a od 1 lipca – od 430 do 21 500 zł. Limit szkody, który ogranicza możliwość wymierzania kary w tej formie wzrośnie najpierw do 21 120 zł, a następnie do 21 500 zł.
Grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzana przez sąd wyniesie od 1 stycznia 2024 r. od 422,40 zł do nawet 84 480 zł, a od 1 lipca – od 430 do 86 000 zł. Maksymalna grzywna wymierzana przez sąd za przestępstwa wzrośnie z kolei najpierw do 40 550 000 zł, a następnie do 41 280 000 zł. Wynika to z tego, że w pierwszej połowie roku (od 1 stycznia 2024 r. do 30 czerwca) stawka dzienna grzywny za przestępstwa skarbowe wyniesie od 140,80 do 56 320 zł, co oznacza, że grzywna taka będzie mogła być nałożona w granicach od 1408 do 40 550 400 zł. W drugiej połowie roku (od 1 lipca) stawka dzienna grzywny za przestępstwa skarbowe wyniesie od 143,33 do 57 333,33 zł (do końca czerwca było to od 140,80 do 56 320 zł), co oznacza, że grzywna taka może być nałożona w granicach od 1433,33 zł do nawet 41 280 000 zł.
