Zgodnie z danymi KAS, w 2019 r. urzędy celno-skarbowe przeprowadziły 2 tys. 621 kontroli dotyczących podatków, w 2018 r. takich kontroli było 3 tys. 66, a w 2017 r. 4 tys. 271. Zredukowano również liczbę kontroli podatkowych prowadzonych przez urzędy skarbowe. W 2019 r. zakończono 20 tys. 374 kontroli podatkowych, w 2018 r. było ich 23 tys. 36, a w 2017 r. 27 tys. 226.
Jak podano, typowanie do kontroli opiera się na analizie ryzyka, do której wykorzystywane są zaawansowane narzędzia analityczne (BIG DATA), a kontrole podatkowe często zastępowane są czynnościami sprawdzającymi.
Według zastępcy szefa KAS Piotra Dziedzica, na zmniejszenie liczby kontroli wpłynęły zmiany organizacyjne i legislacyjne wprowadzone w ostatnich trzech latach oraz wdrożenie zaawansowanych informatycznych narzędzi usprawniających typowanie podmiotów do kontroli i prowadzenie kontroli.
– Aktualnie kontrola jest jednym z elementów całego systemu kompleksowych działań KAS uszczelniających system podatkowy. Ten spójny system tworzą działania analityczne, czynności sprawdzające, kontrole podatkowe, kontrole celno-skarbowe i postępowania przygotowawcze – podsumowuje Dziedzic cytowany w komunikacie KAS.
Poinformowano, że w 2019 r., podobnie jak w latach poprzednich, największych ustaleń dokonano w podatku VAT. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości polegały na wprowadzaniu do obrotu gospodarczego faktur dokumentujących czynności fikcyjne. Chodzi zarówno o „zakupy” przez przedsiębiorcę jednej lub kilku fikcyjnych faktur w celu zmniejszenia obciążeń podatkowych, jak i tworzenie zorganizowanych struktur przestępczych, których celem było wyłudzanie nienależnych zwrotów VAT z tytułu eksportu lub dostaw wewnątrzwspólnotowych.
– Duże nieprawidłowości ustalono również w podatku CIT, gdzie podmioty ukrywały rzeczywiste przychody lub starały się ograniczyć wysokość należności podatkowych przez tzw. optymalizację podatkową. Zmniejszenie obowiązków podatkowych odbywało się np. poprzez tworzenie struktur firmy w krajach o mniejszych obciążeniach podatkowych, obrót udziałami spółek, transakcje między podmiotami powiązanymi w ramach międzynarodowych grup kapitałowych oraz różne formy inwestowania kapitału – informuje w komunikacie KAS.
Z danych KAS wynika ponadto, że w 2019 r. wskutek kontroli celno-skarbowych w zakresie podatków, odnotowano o 7,6 proc. więcej wpłat niż w 2018 r. W 2019 r. wpłaty te wyniosły 1,6 mld zł, natomiast w 2018 r. było to 1,4 mld zł. W efekcie zakończonych kontroli podatkowych w 2019 r. odnotowano 19,8 proc. więcej wpłat niż w 2018 r. Ich wysokość w 2019 r. sięgnęła 1,2 mld zł, wobec ok. 1 mld zł rok wcześniej.
– W toku kontroli wykorzystujemy m.in. informacje i możliwości, jakie daje nam system STIR oraz struktury elektroniczne ksiąg podatkowych i dowodów księgowych (JPK), co wpływa na skuteczność i efektywność naszych działań. Wykorzystanie baz danych i narzędzi analitycznych powoduje, że kontrole kierowane są tam, gdzie analiza przed kontrolna wykaże duże ryzyko nieprawidłowości i gdzie generowane są znaczne straty dla budżetu państwa – tłumaczy Dziedzic.
KAS zaznacza, że kontrola prowadzona jest jedynie w przypadkach, gdy nieskuteczne okażą się mniej uciążliwe dla podatników metody weryfikacji rozliczeń podatkowych. Kontrole podatkowe coraz częściej zastępowane są mniej sformalizowanymi i uciążliwymi dla podatnika czynnościami sprawdzającymi.
– Efektywność takich czynności systematycznie wzrasta. W 2019 r. urzędy skarbowe przeprowadziły 2 mln 572 tys. 47 czynności sprawdzających, które doprowadziły do ustalenia uszczupleń podatkowych w wysokości 3,6 mld zł. W 2018 r. kwota uszczupleń ustalonych w trakcie 2 mln 620 tys. 373 czynności sprawdzających wyniosła 2,4 mld zł – podsumowano.
