W związku z wynikami kontroli „Efekty wybranych działań państwa podejmowanych w celu łagodzenia skutków epidemii w gospodarce” oraz „Utworzenie i funkcjonowanie szpitali tymczasowych powstałych w związku z epidemią COVID-19” Marian Banaś, prezes Najwyższej Izby Kontroli, skierował do Trybunału Konstytucyjnego dwa wnioski o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów dotyczących rządowych programów pomocy dla przedsiębiorców w czasie epidemii COVID-19 oraz specustawy covidowej i jej nowelizacji.
Prywatyzacja zadań publicznych
W pierwszym wniosku prezes NIK wskazuje, że przepisy regulujące udzielanie rządowej pomocy przedsiębiorcom w czasie pandemii COVID-19 są niezgodne z ustawą o systemie instytucji rozwoju. Rząd powierzył realizację trzech programów pomocowych spółce Polski Fundusz Rozwoju SA. W ocenie m.in. Naczelnego Sądu Administracyjnego mamy do czynienia ze zjawiskiem „prywatyzacji zadań publicznych”, gdyż zadania administracji publicznej realizuje spółka, która jest poza jej strukturą.
Zdaniem NIK Rada Ministrów, wbrew treści upoważnienia ustawowego, przekazała PFR SA kompetencje w szerszym zakresie niż wynikało to z prawa, w tym również kompetencje, których przekazanie nie było dopuszczalne, bo dotyczyło czynności o charakterze władczym, które to czynności na zasadzie wyłączności powinny być realizowane przez organy władzy publicznej. Ponadto Rada Ministrów delegowała na PFR SA kwestie, które powinny być uregulowane w treści programów (uchwał), co świadczy o naruszeniu zasady legalizmu, zakazu domniemywania kompetencji i nakazu zachowania trybu stanowienia prawa. Co więcej, w świetle zasady legalizmu oraz określoności prawa, niedopuszczalne było przekazanie podmiotowi znajdującemu się poza strukturami administracji publicznej upoważnienia do stosowania instytucji uznania administracyjnego.
Złamanie zasady prawidłowej legislacji
W drugim wniosku złożonym do Trybunału Konstytucyjnego prezes NIK postuluje o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz przepisów jej nowelizacji uchwalonej 31 marca 2020 r. Prezes NIK wnioskuje o to, by Trybunał stwierdził, iż przytoczone ustawy są w całości niezgodne z zasadą prawidłowej legislacji, zasadą odpowiedniej vacatio legis (art. 2 Konstytucji RP) oraz zasadą legalizmu (art. 7 Konstytucji RP) ze względu na sposób ich uchwalenia.
Źródło: NIK.gov.pl
