fbpx
piątek, 1 listopada, 2024
Strona głównaBiznesBezlitosna ocena sytuacji małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce (cz. I)

Bezlitosna ocena sytuacji małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce (cz. I)

Firmy MŚP są w poważnym kryzysie i jest coraz gorzej – część I omówienia raportu WEI o perspektywach sektora MŚP.

Warsaw Enterprise Institute (WEI) opublikował wyczerpujący raport badawczy na temat stanu i perspektyw rozwoju sektora MŚP w Polsce. Naznaczony on jest wyjątkowo pesymistycznymi konstatacjami, łącznie z zapowiedzią, że sektor ten bardzo straci na znaczeniu.

Autorzy raportu WEI stwierdzają m.in., że po ponad trzydziestu latach szybkiego rozwoju gospodarczego to duże firmy, które zbudowały swoje marki, są w stanie skutecznie konkurować na rynku poprzez inne jeszcze czynniki niż tylko koszt produkcji.
„Dotychczas głównym czynnikiem determinującym konkurencyjność mikro i małych firm był zazwyczaj niski koszt produkcji towarów”. Dziś nadal jeszcze wytwarzają one około 45,5-50 proc. polskiego PKB (wartość ta jest różnie podawana w zależności od przyjętej metody badawczej), jednak udział i znaczenie MŚP w gospodarce narodowej systematycznie słabnie. Tego analitycy nie werbalizują wprost, wynika to jednak z ich oceny – niekorzystne dla przedsiębiorców polskich zmiany są efektem splotu kilku czynników: wyrównywania się kosztów wytwarzania produktów i usług z kosztami w krajach zachodnich wysoko rozwiniętych, utrzymywania się wysokiej inflacji, rosnących niedoborów siły roboczej oraz złej sytuacji demograficznej, której jak dotąd nie poprawiły ani doraźne, ani systemowe działania obecnego rządu.

Chaos administracyjny i podatkowy

To jednak nie wszystkie niekorzystne oddziaływania na mikro, małe i średniej wielkości przedsiębiorstwa. Według WEI, ostatnie lata w gospodarce „charakteryzowały się permanentnym chaosem prawnym i administracyjnym”. Instytut podkreśla, że w pewnym momencie jednocześnie funkcjonowały trzy różne systemy podatkowe. W tym samym, chyba najbardziej kryzysowym 2022 roku, co trzeci przedsiębiorca rozważał zamknięcie swojej działalności, a co piąty sprzedaż biznesu.

Nie jest już odkrywaniem Ameryki, że największym problemem przedsiębiorców w ostatnich latach jest inflacja (wskazało na ten czynnik 77 proc. badanych przez WEI) oraz wzrost kosztów pracy (70 proc.) i że są one szczególnie dotkliwe dla mikro i małych firm. Wraz ze znaczącym wzrostem kosztów funkcjonowania rentowność mniejszych firm spada „a część z nich prawdopodobnie zmierza ku upadkowi”.

Rok w rok rosną również bariery wejścia na rynek – zwłaszcza w zakresie kapitału i regulacji prawnych, które utrudniają mikro i małą przedsiębiorczość. W raporcie zawarto pesymistyczną tezę, że firmy te będą stopniowo tracić na znaczeniu w gospodarce, z jednoczesnym wzrostem znaczenia dużych podmiotów.

W tej sytuacji ratunkiem dla niektórych małych i średnich firm może być konsolidacja, jednak nie będzie ona możliwa we wszystkich przypadkach.

Narastający problem demograficzny

Znaczącą barierą na drodze rozwoju mikro i małych firm jest narastający problem demograficzny oraz niedobór rąk do pracy. Problemu tego nie udało się w pełni rozwiązać i to pomimo masowego napływu do Polski obywateli Ukrainy. W efekcie istnieją branże, w których średni wiek pracowników jest bardzo wysoki, np. u kierowców zawodowych wynosi on średnio około pięćdziesiąt lat.

Nie jest też szczególnym odkryciem, że bardzo niski współczynnik dzietności oraz niechęć Polaków do posiadania dzieci mogą doprowadzić do znaczącego zmniejszenia się populacji, zniesienia tzw. zastępowalności pokoleniowej i pogłębiania się luk na rynku pracy. Na dodatek młode pokolenie wchodzące na rynek pracy (określane czasem jako generacja Z) nie bardzo chce pracować fizycznie ani nawet tak ciężko, jak ich rodzice.

WEI przytacza inny, znamienny w swym wydźwięku raport instytutu IQS pod nazwą „Aspiracje dziewczynek w Polsce”, z którego wynika, że ponad połowa badanych dziewczynek w wieku 10-15 lat za atrakcyjne zajęcie zawodowe uznała karierę influencerki.

Ukraińcy nie pomogli?

W pierwszym kwartale 2023 roku w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zarejestrowanych było już ponad milion obcokrajowców. Polska więc przyjmuje ich całkiem sporo, co teoretycznie powinno zapełniać niedobory na rynku pracy.
Liczba wydanych oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy obywatelom Ukrainy w ciągu zaledwie dwóch lat wzrosła o ponad 3,3 razy. Jednak już pod koniec 2018 roku i na początku 2019 roku zaczęła maleć liczba osób chętnych do przyjazdu do pracy do Polski, co skutkowało utratą wysokiej dynamiki z lat 2014-2016. Jak czytamy w raporcie, w tej chwili ich liczba jest szacowna maksymalnie w okolicach miliona osób (źródłem są tu NBP), ale jedynie 19 proc. ukraińskich emigrantów chciałoby zostać na stałe w Polsce. Nie jest więc możliwe, aby tak mała liczba osób zdołała zaspokoić wysokie potrzeby na rynku pracy.

(Wkrótce opublikujemy omówienie drugiej części raportu).
Robert Azembski
Robert Azembski
Dziennikarz z ponad 30-letnim doświadczeniem; pracował m.in. w „Rzeczpospolitej”, „Wprost” , „Gazecie Bankowej” oraz wielu innych tytułach prasowych i internetowych traktujących o gospodarce, finansach i ekonomii. Chociaż specjalizuje się w finansach, w tym w bankowości, ubezpieczeniach i rynku inwestycyjnym, nieobce są mu problemy przedsiębiorców, przede wszystkim z sektora MŚP. Na łamach magazynu „Forum Polskiej Gospodarki” oraz serwisu FPG24.PL najwięcej miejsca poświęca szeroko pojętej tematyce przedsiębiorczości. W swoich analizach, raportach i recenzjach odnosi się też do zagadnień szerszych – ekonomicznych i gospodarczych uwarunkowań działalności firm.

INNE Z TEJ KATEGORII

Strefa komfortu, czyli śmiertelna pułapka dla przedsiębiorcy [WYWIAD]

„Ceną wolności jest wieczna czujność” – ten cytat pasuje idealnie do naszych czasów, które – jak dla mnie – są bardziej niż przerażające. Mimo faktu, że z pewnością nie należę do osób strachliwych – mówi nam Krzysztof Oppenheim. Z naszym ekspertem finansowym, wieloletnim przedsiębiorcą znanym Czytelnikom naszego portalu autorem cyklu „Poradnik Oppenheima” rozmawiamy o śmiertlenej pułapce, jaką nie tylko dla ludzi biznesu jest pozostawanie w „strefie komfortu”.
10 MIN CZYTANIA

Branża noclegowa liczy długi i wypatruje gości

Rusza sezon dla turystycznych obiektów noclegowych. Bez wątpienia przedsiębiorcy oferujący zakwaterowanie liczą, że w nadchodzących miesiącach utrzyma się tendencja z zeszłego roku, gdy liczba turystów, którym udzielono noclegów wzrosła o blisko 6 proc.
5 MIN CZYTANIA

„Drapieżne koty” z Polski sprawdziły się na polu walki. Ukraińcy zwiększają zamówienia

Polskie wozy bojowe Oncilla, wyprodukowane przez firmę Mista ze Stalowej Woli, doskonale sprawdziły się na polu walki. Na froncie walczy już setka transporterów. Ukraińska armia zamówiła kolejną partię „drapieżnych kotów”.
2 MIN CZYTANIA

INNE TEGO AUTORA

Jak ożywić martwy parkiet nad Wisłą?

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie nie służy tak naprawdę ani inwestycjom indywidulanym, ani małym i średniej wielkości firmom. Tym pierwszym w założeniu miała dawać okazje do zysków, dla tych drugich zaś być miejscem pozyskiwania kapitału na rozwój. Tymczasem uciekają z niej zarówni mali, jak duzi.
4 MIN CZYTANIA

Jesteś „pod wpływem”? Nie ruszysz autem

Amerykańska Krajowa Administracja ds. Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (NHTSA) chce wykonać zalecenie Kongresu, by wszystkie nowe auta miały zainstalowaną technologię uniemożliwiającą prowadzenie pod wpływem alkoholu.
< 1 MIN CZYTANIA

Obojętnie, co zrobimy, klimat i tak będzie się zmieniał

Nawet zupełne zaprzestanie emisji CO2 pochodzącego z przemysłu nie wpłynie na zatrzymanie zmian klimatu na Ziemi – przekonuje w zamieszczonym we „Wprost” artykule pt. „Klimat a Człowiek” prof. dr hab. inż. Piotr Wolański, przewodniczący Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych PAN.
4 MIN CZYTANIA