Zbliża się termin rozliczenia podatkowego za 2022 rok. Przedsiębiorcy, którym z rozliczenia wyjdzie dopłata podatku mogą stanąć przed kłopotem, jak odpowiednią sumę w terminie fiskusowi wpłacić. Czy przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg w spłacie zobowiązań podatkowych?
D.Ch. – Tak. Ordynacja podatkowa przewiduje takie rozwiązania. W tym zakresie przedsiębiorca może zwrócić się do organu podatkowego z wnioskiem o:
– odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty podatku na raty,
– odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek lub
– umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej.
Składając taki wniosek przedsiębiorca musi go odpowiednio uzasadnić poprzez wykazanie ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Niestety, niezależnie od uzasadnienia wniosku, decyzja organu podatkowego może być negatywna. Wynika to z tego, że decyzja organu podatkowego w zakresie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych ma charakter uznaniowy. W ostatnim czasie organy podatkowe w przypadku złożenia odpowiednio umotywowanych wniosków, co do zasady udzielają podatnikom ulg w spłacie zobowiązań podatkowych.
Co istotne, udzielenie ulgi w przypadku przedsiębiorcy będzie stanowiło pomoc publiczną – co do zasady będzie to pomoc de minimis.
Chyba warto, aby przedsiębiorcy, którzy z możliwych ulg chcą skorzystać nie czekali z tym do ostatniego dnia na złożenie zeznania i zapłatę podatku?
J.Ch. – Oczywiście, im szybciej złożymy wniosek, tym szybciej powinniśmy otrzymać decyzję w sprawie udzielenia ulgi. Jednak należy pamiętać, że nie o wszystkie rodzaje ulg będziemy mogli wnosić przed terminem płatności podatku.
W sytuacji, gdy sytuacja finansowa przedsiębiorcy jest bardzo zła i chcemy wnosić o umorzenie zaległości podatkowej, musimy zaczekać do upływu terminu płatności podatku. Dopiero wtedy zobowiązanie podatkowe przekształci się w zaległość podatkową, o umorzenie której można zawnioskować. Brak jest bowiem możliwości wnioskowania o umorzenie zobowiązania, którego termin płatności jeszcze nie minął.
Aby z ulgi w zapłacie podatku skorzystać musi istnieć ważny interes podatnika lub ważny interes publiczny. Czy możemy wyjaśnić, co to dokładnie oznacza i podać jakieś przykłady?
J.Ch. – Pojęcia te nie zostały zdefiniowane w ustawie, mimo że są powoływane w Ordynacji podatkowej częściej niż tylko w kontekście udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Z tego względu dla wyjaśnienia, co należy rozumieć pod pojęciem „ważnego interesu podatnika” lub „ważnego interesu publicznego” należy sięgnąć do orzecznictwa i doktryny.
W tym zakresie w orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że przez „ważny interes podatnika” należy rozumieć takie okoliczności, które mogłyby powodować zachwianie podstaw jego istnienia lub dalszego funkcjonowania. Przykładem takiej sytuacji może być np. choroba wymagająca kosztownego leczenia w sytuacji, gdy podatnik wykaże, że to zdarzenie przy braku udzielenia ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych może mieć negatywne konsekwencje dla ciągłości jego funkcjonowania.
Niemniej, zarówno w orzecznictwie jak i doktrynie wskazuje się, że pojęcia „ważnego interesu podatnika” nie należy ograniczać wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych. W konsekwencji, skoro pogorszenie się kondycji finansowej przedsiębiorstwa może spełniać przesłankę „ważnego interesu podatnika” i stanowić podstawę do udzielenia ulgi, to tym bardziej stanowi ją sytuacja losowa, nadzwyczajna i niezależna od działań lub zaniechań podatnika.
Pojęcie „interesu publicznego” wiąże się natomiast z koniecznością dokonania oceny sytuacji na kilku płaszczyznach. W tym zakresie, nie wystarczy stwierdzić, że w interesie państwa jest zapewnienie ściągalności podatków, ale należy też uwzględnić konsekwencje odmowy udzielenia ulgi w sferze życia społecznego. Przykładem może być tutaj na przykład likwidacja miejsc pracy w danej miejscowości na skutek zamknięcia przedsiębiorstwa. Ponadto niekiedy przyjmuje się, że „ważny interes publiczny” dotyczy sytuacji, w których zapłata należności podatkowej spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie on w stanie zaspakajać swoich potrzeb materialnych.
Niezależnie od tego podatnik składając wniosek o przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych ma obowiązek wykazać spełnienie jednej z wyżej wymienionych przesłanek.
Co dokładnie zrobić, aby z ulgi skorzystać? Jakie informacje powinny znaleźć się we wniosku?
D.Ch. – Podatnicy wnioskujący o przyznanie ulg podatkowych mogą skorzystać z urzędowych formularzy. W uzasadnieniu wniosku w szczególności można skupić się na obiektywnych kryteriach finansowych potwierdzających niekorzystną kondycję finansową przedsiębiorstwa oraz ewentualnych negatywnych konsekwencjach braku udzielenia ulgi. W załączeniu warto wtedy złożyć dokumenty potwierdzające trudną sytuację finansową przedsiębiorstwa, np. zestawienia wykazujące spadek przychodów. Jednocześnie nie zawsze zła sytuacja finansowa będzie uzasadnieniem dla przyznania ulgi – czasami takim uzasadnieniem może być niepewność funkcjonowania przedsiębiorstwa z uwagi na sytuację gospodarczą lub społeczną (np. liczne ograniczenia związane z pandemią w 2020 r.).
W przypadku przedsiębiorców istotnym załącznikiem wniosku będzie oświadczenie o otrzymanej pomocy de minimis w roku bieżącym i w ciągu poprzednich 2 lat (lub braku jej otrzymania) oraz formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis.
