fbpx
niedziela, 8 grudnia, 2024
Strona głównaPodatkiZa plan odbudowy po pandemii zapłacimy nowymi unijnymi podatkami

Za plan odbudowy po pandemii zapłacimy nowymi unijnymi podatkami

Za pieniądze z unijnego Funduszu Odbudowy przyjdzie nam zapłacić nowymi podatkami. W zamian za pomoc ze wspólnego budżetu państwa unijne zgodziły się na wprowadzenie m.in. podatku cyfrowego, granicznego podatku węglowego, podatku od transakcji finansowych i podatku od plastiku.

Ogłoszony nie tak dawno rządowy plan Polski Ład zakłada przebudowę polskiego systemu podatkowego tak, aby mniej zarabiający płacili niższe podatki, a lepiej sytuowani Polacy – wyższe. Takie jest przynajmniej założenie. Wiele wskazuje jednak na to, że zarówno sam plan, jak i inne działania Ministerstwa Finansów ukierunkowane są przede wszystkim na pozyskiwanie nowych źródeł finansowania, w tym wprowadzanie całkiem nowych podatków i opłat (nie tak dawno ukazało się nawet ogłoszenie o pracę, w którym oferowane przez fiskusa stanowisko wiązało się z… wymyślaniem nowych danin). W ostatnim czasie pojawiło się także kilka nowych rozwiązań podatkowych, które spowodowały wzrost obciążeń, takich jak np. opłata cukrowa, opłata za obrót hurtowy napojami alkoholowymi, podatek od plastiku, opłata opakowaniowa, opłata mocowa, odmrożenie podatek od handlu detalicznego, czy opodatkowanie spółek komandytowych CIT.

Nie jest to dziwne, skoro w ubiegłym roku rząd gwałtownie zwiększył deficyt budżetowy w związku z COVID-19. Zarówno wydatki związane z COVID-19, jak i planowane nowe transfery socjalne (w ramach Polskiego Ładu) muszą być z czegoś finansowane. Stąd m.in. pomysł na podwyższenie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, czy też likwidacji odliczenia jej od podatku (co dałoby rządowi nawet 60 mld zł dodatkowych wpływów).

Unia Europejska też szuka pieniędzy

Ale poszukiwanie nowych źródeł dochodów podatkowych to nie tylko polska specjalność. Takich rozwiązań poszukuje także UE, które musi z czegoś sfinansować Fundusz Odbudowy, uchwalony na potrzeby zwalczania w krajach unijnych skutków pandemii.

W 2020 r. przywódcy państw członkowskich na unijnych szczytach w Brukseli wynegocjowali kształt unijnego budżetu na lata 2021–2027. Równocześnie przyjęto zupełnie nowy instrument finansowy UE, czyli tzw. Funduszu Odbudowy wynoszący 750 mld euro.

Leżące u podstaw Funduszu Odbudowy założenie jest takie, że dług zaciągnięty na poczet funduszu zostanie zapłacony z nowych podatków, które miałyby stać się środkami własnymi UE, m.in. podatku od plastiku, podatku cyfrowego czy granicznej opłaty węglowej. Gdyby zaś takich podatków nie udało się wprowadzić, środki rozdysponowane za pośrednictwem funduszu będą spłacone przez wkłady państw członkowskich.

Niezależnie od tego Komisja Europejska ma zaproponować również dodatkowe nowe zasoby własne, które mogłyby obejmować podatek od transakcji finansowych oraz wkład finansowy związany z sektorem przedsiębiorstw.

W rezolucji z 23 lipca 2020 r. również Parlament Europejski podkreślił, że jedynie utworzenie dodatkowych nowych zasobów własnych może pomóc w spłacie długu UE, a jednocześnie ocalić budżet unijny i złagodzić presję fiskalną wywieraną na budżety krajowe i obywateli UE. 16 września 2020 r. europarlament wydał w procedurze konsultacji opinię w sprawie proponowanej decyzji Rady. W opinii ponownie zaapelowano o wprowadzenie nowych zasobów własnych zgodnie z harmonogramem oraz o zniesienie wszystkich rabatów.

Przypomnijmy, że dziś zasoby własne budżetu UE dzielą się na trzy rodzaje: tradycyjne zasoby własne (m.in. dochody pochodzące głównie z opłat, składek, ceł pobranych na podstawie Wspólnej Taryfy Celnej), zasoby oparte na VAT (w postaci jednolitej stawki procentowej obowiązującej wszystkie państwa członkowskie), zasoby oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB), które są uzyskiwane poprzez zastosowanie jednolitej stawki procentowej do DNB każdego państwa członkowskiego i które stanowią obecnie największe źródło środków finansowych UE.

Nowe podatki i daniny

Najbardziej konkretnym z nowych rozwiązań jest jak dotychczas tzw. unijny podatek od plastiku (Plastic Tax lub Platsic Levy). Ta nowa danina została wprowadzona już 1 stycznia 2021 r. Wynosi ona 0,8 euro od każdego kilograma plastiku niepoddanego recyklingowi i wpłacana jest bezpośrednio do unijnej kasy (kilka państw, w tym Polska, otrzymało jednak upusty od tej daniny). Kłopot z tym podatkiem jest taki, że rząd z pewnością przeniesie koszt tej opłaty na producentów plastiku (tworzyw sztucznych i opakowań), co oznacza, że w ostatecznym rezultacie zapłacą za to konsumenci.

Dyskusja o kolejnym instrumencie, czyli granicznym podatku węglowym, trwa z kolei w UE od dość dawna. Przy okazji jego wprowadzenia miałyby być cofnięte bezpłatne zezwolenia na emisję CO2. Sam podatek to w praktyce coś w rodzaju cła na produkty z importu, których wytworzenie powoduje emisję CO2. Tym samym graniczny podatek węglowy ma zapobiec przenoszeniu produkcji, przede wszystkim wysokoemisyjnego przemysłu, do krajów, gdzie firmy nie płacą za emisję gazów cieplarnianych. Według ostatnich znanych informacji zobowiązane do zapłaty podmioty miałyby kupować specjalne „cyfrowe certyfikaty” po cenach powiązanych z kosztami emisji w systemie EU ETS, czyli unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2. Jego wprowadzenie miałoby nastąpić w 2025 r., a przewidywane wpływy szacowane są od 5 do nawet 14 mld euro rocznie.

W kwestii podatku cyfrowego warto przypomnieć, że w marcu tego roku przywódcy UE opowiedzieli się za wypracowaniem w ramach OECD do połowy 2021 r. globalnego, konsensualnego rozwiązania w zakresie międzynarodowego opodatkowania działalności cyfrowej. Potwierdzili jednak, że jeżeli nie pojawi się perspektywa takiego rozwiązania, UE jest gotowa podjąć własne kroki. Komisja Europejska zapowiedziała zaś projekt opłaty cyfrowej, która miałaby zostać wprowadzona najpóźniej 1 stycznia 2023 r. Przewidywane są tu trzy rozwiązania:

  • dopłata do podatku dochodowego od osób prawnych (corporate income tax top-up), która miałaby zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw prowadzących niektóre rodzaje działalności cyfrowej w UE
  • podatek od przychodów uzyskanych z niektórych rodzajów działalności cyfrowej prowadzonej w UE
  • podatek od transakcji cyfrowych między przedsiębiorstwami, przeprowadzanych w UE.

Inne szczegóły nie są jednak, póki co, znane.

Z kolei istotą podatku od transakcji finansowych jest  opodatkowanie transakcji dokonywanych na danym rynku finansowym przez wielkie korporacje. Co ciekawe, z pomysłem wprowadzenia takiego podatku w Polsce wystąpił w ubiegłym roku na jednym z posiedzeń Sejmu także premier Mateusz Morawiecki. Niektóre kraje unijne, takie jak Francja, czy Węgry, już taki podatek u siebie mają. Sama Unia o jego wprowadzenie stara się zaś od… 2011 r.

Z informacji na temat projektu unijnego wiadomo dotychczas jedynie tyle, że podatek od transakcji finansowych miałby wynosić od 0,2 do 0,3 proc. i byłby opłacany wyłącznie przez spółki, których kapitalizacja rynkowa przekracza miliard euro. Wpływy z niego miałaby wynosić jedynie około 3,5 mld rocznie.

Natomiast gdy chodzi o wkład finansowy związany z sektorem przedsiębiorstw, to prawdopodobnie należy przez to rozumieć postulowany jeszcze w 2018 r. pomysł poboru 3 proc. podatku stosowanego do nowej wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych (która będzie stopniowo wprowadzana po przyjęciu niezbędnych przepisów). Poza krajowym CIT, podatek ten byłby zatem płacony także na poziomie unijnym. Nie wiadomo jednak, czy przez wszystkich podatników. Wprowadzenie takiej daniny może być bowiem trudne. Wystarczy przypomnieć, że już przy propozycji ustanowienia minimalnej stawki CIT na poziomie 15 proc. poważne zastrzeżenia miała m.in. Polska, która nie bardzo chce się z takim pomysłem pogodzić (w Polsce mamy co prawda stawkę 19 proc., ale jest też stawka obniżona 9 proc.).

Niezależnie od tego, jaki ostatecznie kształt przyjmą nowe rozwiązania i niezależnie od oporu, jaki wprowadzenie nowych „unijnych” podatków może budzić po stronie poszczególnych krajów członkowskich (w tym także Polski, która jest szczególnie niechętne w dzieleniu się podatkową autonomią z UE), ich wprowadzenie w przeciągu kilku najbliższych lat wydaje się nieuniknione. Zatem warto mieć to na uwadze, planując przyszłość własnego biznesu.

Marek Kutarba
Marek Kutarba
Prawnik i publicysta, ekspert w zakresie prawa podatkowego i finansów. Karierę zawodową rozpoczął od pracy w Izbie Skarbowej we Wrocławiu. Później związany z licznymi tytułami prasowymi, w tym największymi polskimi dziennikami gospodarczymi, w których pełnił funkcje redakcyjne i publikował na tematy podatkowe i gospodarcze. Autor książek i praktycznych poradników z zakresu prawa podatkowego. Obecnie właściciel firmy doradczej specjalizującej się w zarządzaniu finansowym i restrukturyzacji kosztów oraz kontent marketingu i litigation PR.

INNE Z TEJ KATEGORII

Fundacja rodzinna – obrót majątkiem z podatkiem czy bez?

W przypadku gdy fundacja rodzinna nabędzie nieruchomość lub inne mienie, a następnie je odsprzeda, narazi się na konieczność zapłaty 25-procentowego podatku dochodowego. Wbrew stanowisku fiskusa nie będzie jednak podlegać opodatkowaniu, jeśli nabyty majątek wniesie aportem do spółki.
3 MIN CZYTANIA

W tym roku Dzień Wolności Podatkowej przypada jeszcze później niż w roku ubiegłym!

Już po raz trzydziesty pierwszy Centrum im. Adama Smitha oblicza Dzień Wolności Podatkowej. W tym roku przypada on w piątek 28 czerwca, dopiero w 180 dzień roku! Na opłacenie wszystkich danin, czyli podatków, niezależnie od tego, jak się nazywają, w tym opłat i składek, które są przymusowe, pracujemy 179 (sto siedemdziesiąt dziewięć) z 366 dni, czyli o 8 dni dłużej niż w roku 2023.
5 MIN CZYTANIA

Szykują nam nowy podatek. Efektem będą drastyczne podwyżki cen gazu, węgla i paliwa

Jak informuje „Rzeczpospolita”, węgiel będzie droższy nawet o połowę, a olej napędowy o ponad 50 gr na litrze. Taki będzie efekt wprowadzenia przez rząd nowego podatku wynikającego z unijnej dyrektywy o systemie handlu emisjami gazów cieplarnianych. Jej uchwalenie ma nastąpić do końca 2024 r.
2 MIN CZYTANIA

INNE TEGO AUTORA

Podatek liniowy już nie tak popularny

W ciągu zaledwie roku, w wyniku zmian wprowadzonych Polskim Ładem, liczba podatników liniowego PIT zmalała o więcej niż jedną trzecią, a zapłacony przez nich podatek o jedną piątą. Równocześnie wzrosła tzw. efektywna stawka opodatkowania.
4 MIN CZYTANIA

Wydatki na wdrożenie KSeF można odliczyć podwójnie

Koszty związane z implementacją oprogramowania koniecznego do komunikacji z Krajowym Systemem e-Faktur mogą spełniać kryteria prac badawczo-rozwojowych (B+R), co umożliwia odliczenie kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi na badania i rozwój. Taki wniosek wynika z interpretacji podatkowej wydanej przez Dyrektora KIS w styczniu 2024 r.
4 MIN CZYTANIA

Niepełny miesiąc pracy nie wpływa na potrącenia komornicze

Praca przez część miesiąca nie wpływa na kwotę wolną od potrąceń komorniczych. Jeśli pracownik jest zatrudniony na pełnym etacie, ale nie przepracował pełnego miesiąca (np. z powodu ustania stosunku pracy w trakcie miesiąca), obowiązujące przepisy nie pozwalają na zmniejszenie kwoty wolnej od potrąceń w ramach egzekucji komorniczej.
3 MIN CZYTANIA