„Kompleksowo usuniemy ograniczenia w dostępie do inwestycji zagranicznych w sektorze produkcyjnym” – zapowiedział chiński przywódca Xi Jinping. Powiedział, że Chiny będą w dalszym ciągu otwierać „handel transgraniczny i inwestycje w usługi oraz poszerzać dostęp do rynku produktów cyfrowych” oraz przeprowadzać reformy przedsiębiorstw państwowych, a także w sektorach takich jak gospodarka cyfrowa, prawa własności intelektualnej i zamówienia rządowe.
Obietnice ogromnego wsparcia i otwarcia ze strony Pekinu pojawiają się w czasie, gdy chińska gospodarka spowolniła, a inwestycje zagraniczne spadły.
Ośmiopunktowy plan
Xi ogłosił ośmiopunktową wizję rozwoju inicjatywy, obejmującą zobowiązania dotyczące finansowania i ekologicznego rozwoju. Obejmują one:
1. Korytarz logistyczny przez Europę i Azję.
2. „Strefę handlu elektronicznego jedwabnym szlakiem” z większą liczbą umów o wolnym handlu i traktatów inwestycyjnych.
3. Obietnicę finansowania w wysokości 47,8 miliarda dolarów od chińskich banków rozwoju.
4. „Impuls do ekologicznego rozwoju”.
5. Wspieranie rozwój nauki i sztucznej inteligencji.
6. Więcej wymian kulturalnych i międzyludzkich, w tym sojusz turystyczny.
7. Więcej „czystej współpracy” w celu poprawy przejrzystości.
8. Starania o powołanie instytucji pasa i drogi, w tym sekretariatu.
Xi: oddzielenie od Chin niekorzystne dla świata
Xi Jinping przestrzegł przed oddzieleniem się od Chin, krytykując wysiłki Zachodu na rzecz zmniejszenia zależności od chińskiej gospodarki. Pochwalił także rozpoczęty 10 lat temu wielki plan budowy globalnej infrastruktury i sieci energetycznych łączących Azję z Afryką i Europą szlakami lądowymi i morskimi stwierdzając, że „plany zamieniły się w realne projekty”.
„Nie angażujemy się w konfrontację ideologiczną, gry geopolityczne ani polityczną konfrontację klik” – powiedział Xi. „Sprzeciwiamy się jednostronnym sankcjom, przymusowi gospodarczemu oraz oddzieleniu i zerwaniu łańcuchów”, co jest odniesieniem do zachodnich działań mających na celu dywersyfikację przemysłowych łańcuchów dostaw.
Stwierdził też, że „postrzeganie rozwoju innych jako zagrożenia lub traktowanie współzależności gospodarczej jako ryzyka nie poprawi własnego funkcjonowania, ani nie przyspieszy rozwoju”. „Chiny mogą dobrze sobie radzić tylko wtedy, gdy świat radzi sobie dobrze” – podkreślił. „Kiedy Chiny sobie poradzą, świat stanie się jeszcze lepszy” – dodał.
W forum inicjatywy Pasa i Szlaku biorą udział przedstawiciele ponad 130 krajów, głównie rozwijających się, w tym co najmniej 20 szefów państw i rządów. Nie ma na nim liderów krajów zachodnich. W spotkaniu uczestniczy prezydent Rosji Władimir Putin, co pokazuje bliskie relacje obu przywódców, a także premier Węgier Victor Orban, który spotkał się z Putinem. Uczestniczą w nim także, izolowani na świecie, rządzący w Afganistanie talibowie. Obecni są też prezydenci m.in. Indonezji, Argentyny, Chile, Kazachstanu, Sri Lanki i Kenii, a także sekretarz generalny ONZ António Guterres. Większość krajów Europy Zachodniej i sojuszników USA wysłała na forum urzędników niższego szczebla lub byłych urzędników. Podczas wystąpienia Putina, który chwalił rozwój i znaczenie BRI kilku urzędników europejskich (w tym ambasadorowie Francji i Włoch w Chinach oraz były premier Francji Jean-Pierre Raffarin) wyszło z sali.
Szlak cyfrowy i bardziej ekologiczny
Dzięki BRI Chiny stały się głównym podmiotem finansującym projekty rozwojowe na równi z Bankiem Światowym. Chiński rząd twierdzi, że w ramach tej inicjatywy uruchomiono ponad 3000 projektów, co pobudziło inwestycje o wartości prawie 1 biliona dolarów.
Inicjatywa spotyka się jednak krytyką ze strony Stanów Zjednoczonych, Indii i innych krajów, które wskazują, że Chiny angażują się w dyplomację kreującą „pułapki zadłużenia”, co prowadzi do uzależnia kredytobiorców od Chin.
Inicjatywa ma teraz stać się mniejsza i bardziej ekologiczna – po dziesięciu latach realizacji dużych projektów, które pobudziły handel, ale pozostawiły duże długi i wzbudziły obawy o środowisko. Chiny mają także „bardziej uważnie monitorować zdolność obsługi zadłużenia krajów BRI”. Większy nacisk ma być także położony na współpracę cyfrową i w zakresie sztucznej inteligencji.
