Jak wynika z oficjalnego komunikatu Rady Europejskiej celem nowelizacji kodeksu postępowania w zakresie opodatkowania działalności gospodarczej jest przeciwdziałanie szkodliwej konkurencji podatkowej oraz wyeliminowanie rozwiązań umożliwiających oszustwa. Przewidziana nowelizacja ma służyć dostosowaniu obecnych instrumentów prawnych do wyzwań, jakie stawia coraz bardziej zglobalizowane i scyfryzowane otoczenie gospodarcze, a finalnie ułatwić walkę ze szkodliwymi praktykami, dążąc do wzmocnienia kontroli i skorygowania środków fiskalnych w państwach, w których dochodzi do nadużyć.
Unijny kodeks – co to takiego?
Unijny kodeks postępowania w zakresie opodatkowania działalności gospodarczej to narzędzie wykorzystywane do promowania uczciwej konkurencji podatkowej w ramach Unii i poza nią. Kodeks ma charakter politycznego zobowiązania i nie wpływa na prawa i obowiązki państw członkowskich, ani na odpowiednie zakresy kompetencji państw członkowskich i Unii wynikające z Traktatów. Początkowo służył on do identyfikacji, a także do oceny preferencyjnych środków podatkowych (tj. środków przewidujących niższy poziom opodatkowania niż stosowany ogólnie). W wyniku nowelizacji zakres stosowania kodeksu postępowania zostanie poszerzony, w skutek czego znajdzie on zastosowanie nie tylko do preferencyjnych środków podatkowych, ale także tych o charakterze ogólnym, które mają lub mogą mieć istotny wpływ na lokalizację działalności gospodarczej w Unii. Wprowadzenia do kodeksu środków o charakterze ogólnym ma również zapobiec sytuacjom podwójnego nieopodatkowania, czy też kilkukrotnego skorzystania z ulg podatkowych. Jak wynika z konkluzji Rady w sprawie reformy kodeksu postępowania, aby móc stwierdzić, że dana instytucja podatkowa o zastosowaniu ogólnym jest szkodliwa, należy wziąć pod uwagę kilka przesłanek, pomiędzy którymi musi wystąpić bezpośredni związek przyczynowy i które muszą wystąpić łącznie:
– czy element podatkowy o zastosowaniu ogólnym prowadzi do podwójnego nieopodatkowania lub umożliwia dwukrotne lub wielokrotne zastosowanie ulg podatkowych w związku z tymi samymi wydatkami, kwotą dochodu lub łańcuchem transakcji, ponieważ nie towarzyszą mu stosowne przepisy zapobiegające nadużyciom ani inne odpowiednie zabezpieczenia,
– czy dany element ma istotny wpływ na lokalizację działalności gospodarczej w Unii (analiza powinna się odbywać z uwzględnieniem elementów innych niż podatkowe, które również wpływają na wybór lokalizacji).
Modyfikacja przepisów została zaproponowana przez założoną w 1998 r. Grupę ds. Kodeksu Postępowania Rady, w skład której wchodzą eksperci podatkowi z państw członkowskich i Komisji Europejskiej. Do jej zadań należy monitorowanie środków podatkowych wdrażanych przez państwa członkowskie. Od momentu powstania Grupa wyeliminowała około 140 praktyk podatkowych uznanych za szkodliwe. Proponowane obecnie zmiany mają wejść w życie od 1 stycznia 2024 r.
