W ramach zmian podatkowych przewidzianych systemie obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., które wprowadził tzw. Polski Ład, podatnicy PIT oraz podatnicy CIT zostali zobowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych w formie elektronicznej i przesyłania ich do urzędu skarbowego. Wszystkie księgi i ewidencje podatkowe trzeba będzie przesyłać w formie ustrukturyzowanej. Mówi się w tym przypadku o tzw. dochodowych JPK (to skrót od nazwy: jednolity plik kontrolny). Tym samym po wprowadzeniu JPK_VAT, faktur ustrukturyzowanych, które właśnie są wdrażane, a wcześniej także kas fiskalnych online, fiskus automatycznie zyska pełną wiedzę o tym, co dzieje się u podatnika, co znacznie ułatwi mu prowadzenie kontroli i wychwytywanie wszelkich nieprawidłowości.
Obowiązek przesyłania dochodowych JPK podatnicy mieli mieć już od 1 stycznia 2023 r. Fiskus postanowił jednak terminy wejścia w życie tego obowiązku odroczyć, co stało się po raz pierwszy w 2022 r. Zgodnie z tymi przepisami nowe obowiązki podatnicy mieli realizować:
– od 2024 r. podatnicy CIT, których przychody za poprzedni rok podatkowy przekroczą kwotę 50 mln euro;
– od 2025 r. podatnicy CIT (inni niż wymienieni wcześniej) obowiązani przesyłać ewidencje JPK_VAT oraz podatnicy PIT obowiązani przesyłać ewidencje JPK_VAT;
– od 2026 roku pozostali podatnicy PIT i CIT.
Teraz, po zmianie wprowadzonej w przepisach nowelizacji SLIM VAT 3 (zob. dziennik Ustaw z 2023 r. poz. 1059), po raz kolejny o rok przesuwa się terminy wejścia w życie obowiązku prowadzenia elektronicznie ksiąg oraz ich przesyłania do organów podatkowych (JPK_PIT i JPK_CIT). Zgodnie z tymi nowymi przepisami księgi są prowadzone przy użyciu programów komputerowych i przesyłane po raz pierwszy za rok podatkowy lub za rok obrotowy, rozpoczynający się po dniu:
– 31 grudnia 2024 r. – w przypadku: podatkowych grup kapitałowych; podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim odpowiednio roku podatkowym albo roku obrotowym przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym poprzedniego odpowiednio roku podatkowego albo roku obrotowego;
– 31 grudnia 2025 r. – w przypadku podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, obowiązanych do przesyłania JPK_VAT;
– 31 grudnia 2026 r. – w przypadku pozostałych podatników i spółek niebędących osobami prawnymi.
Odroczone przepisy przewidują, że podatnicy, którzy prowadzą działalność gospodarczą będą obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów, a także ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (księgi podatkowe) przy użyciu programów komputerowych. Będą mieli również obowiązek przesyłania ich w formie ustrukturyzowanej do urzędu skarbowego. Takie same obowiązki mają dotyczyć także podatników ryczałtu.
Nowelizacja wprowadziła także korzystne zmiany dla podatników w JPK_PIT w odniesieniu do obowiązku ich przekazywania. Po zmianie podatnik będzie przesyłał informacje tak samo jak w przypadku JPK_CIT – wyłącznie po zakończeniu roku (a nie miesięcznie lub kwartalnie). Oznacza to, że w przypadku, gdy termin objęty obowiązkiem dotyczy np. roku 2025, informacja będzie po raz pierwszy przesyłana w 2026 r.
Z obowiązku prowadzenia elektronicznych ksiąg wyłączamy niektóre grupy podatników, m.in. koła gospodyń wiejskich i organizacje pozarządowe. Minister Finansów będzie miał prawo do rozszerzenia rozporządzeniem grup podatników wyłączonych z tego obowiązku.
Przypomnijmy, że według obecnie obowiązujących przepisów przedsiębiorcy są zobligowani do comiesięcznego składania pliku JPK_V7 (lub kwartalnie KPK_V7K) pod warunkiem, że są czynnymi podatnikami VAT. Pozostałe struktury, takie jak: JPK_FA (faktury VAT); JPK_FA_RR (faktury VAT rolnika ryczałtowego); JPK_MAG (magazyn); JPK_WB (wyciąg bankowy); JPK_KR (księgi rachunkowe); JPK_PKPIR (podatkowa księga przychodów i rozchodów); JPK_EWP (ewidencja przychodów) podatnicy składają jedynie na żądanie organów skarbowych. Organy skarbowe mogą żądać przesłania wyżej wskazanych struktur JPK w przypadku: czynności sprawdzających; postępowania podatkowego; kontroli podatkowej; kontroli celno-skarbowej.
Na podstawie nowych przepisów, obowiązek składania plików JPK obejmie kolejne struktury, czyli: JPK_PKPIR, JPK_EWP oraz JPK_KR (podatnik będzie wysyłał jedną ze struktur w zależności od rodzaju prowadzonej ewidencji podatkowej) oraz JPK w zakresie ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Wszystko to sprawia, że podatnik ma coraz więcej obowiązków związanych z rozliczeniem się z fiskusem. Nie należy się też łudzić, że przesunięcie terminu stanowi jakikolwiek ukłon ze strony fiskusa w kierunku podatników. Na przesunięcie terminów wpłynęły najprawdopodobniej trudności, jakie ma resort finansów z równoczesnym wdrażaniem licznych nowych rozwiązań systemowych służących automatyzacji zarówno rozliczeń, jak i przede wszystkim wykorzystywania płynących z nich danych w trakcie bieżącej kontroli aktywności podatników. Szczególnie, że sporo danych będzie dostarczał też fiskusowi obowiązkowy od 1 lipca 2024 r. Krajowy System e-Faktur (KSeF), nad wdrożeniem którego trwają obecnie intensywne prace.
