W połowie września podpisane zostało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. Zgodnie z nowym rozporządzeniem w przyszłym roku płaca minimalna będzie podwyższana w dwóch terminach, co związane jest z utrzymywaniem się wysokiej inflacji. I tak 1 stycznia 2024 roku płaca minimalna wzrośnie z obecnych 3600 zł do 4 242 zł, zaś 1 lipca 2024 roku z 4 242 zł do 4 300 zł.
To co można uznać za dobrą wiadomość dla pracowników,niekoniecznie ucieszy jednak tych podatników, którzy z różnych przyczyn mogą mieć w przyszłym roku problemy ze swoimi rozliczeniami podatkowymi. Poza płaca minimalną dwa razy, a zatem najpierw w styczniu, a następnie w lipcu 2024 r. wzrosną też kary za wykroczenia i przestępstwa skarbowe. W tym także te za niewydanie we właściwy sposób paragony, o czym często można ostatnio przeczytać w mediach. Jest tak dlatego, że wysokość kar pieniężnych przewidzianych dla podatników za wykroczenia i przestępstwa skarbowe powiązana jest z wysokością minimalnego wynagrodzenia. Wzrost płacy minimalnej o niemal 20 proc. oznacza taki sam wzrost nakładanych na podatników kar. I tak np. maksymalna grzywna wymierzana przez sąd za przestępstwa skarbowe wzrośnie z obecnych 34,56 mln zł, najpierw do ponad 40,55 mln zł, a następnie do 41,28 mln zł. A warto przypomnieć, że jeszcze w 2022 r.u było to zaledwie niecałe 29 mln zł.
Warto przypomnieć, że w przypadku większości przestępstw kary na podstawie Kodeksu karnego skarbowego wymierzane są w tzw. stawkach dziennych. Ustalając stawkę dzienną sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Stawka taka jest zatem ustalana dla każdej osoby indywidualnie. Niemniej w granicach, które są ustawowo określone. Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. To oznacza, że stawki dzienne od 1 stycznia 2024 r. wyniosą od 140,80 zł do 56 320 zł, a następnie 1 lipca wyniosą od 143,33 zł do 57 333,33 zł. Wymierzona w oparciu o te stawki grzywna wynosi zaś od 10 do nawet 720 stawek dziennych. Stąd właśnie maksymalna grzywna wyniesie w przyszłym roku docelowo (czyli od lipca) ponad 41 mln zł, a minimalna nieco ponad 1400 zł.
Z kolei wysokość grzywny wymierzanej w formie mandatu karnego (takiego, jaki podatnik możne otrzymać m.in. za niewydanie paragonu) od stycznia przyszłego roku będzie mogła wynosić od 422,40 zł do 21 120 zł, a od lipca 2024 r. od 430 zł do 21 500 zł. Obecnie mandat taki może wynieść od 360 zł do 18 000 zł.
Karę grzywny w drodze mandatu karnego można nałożyć, jeśli osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości i nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej.
Zmieni się także granica pomiędzy wykroczeniem a przestępstwem skarbowym. Co do zasady różnica między wykroczeniami a przestępstwem skarbowym sprowadza się bowiem do tego, do jak wysokiego tzw. uszczuplenia podatkowego dochodzi w konkretnym przypadku. I tak, wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony przez Kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Obecnie, czyli w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. obowiązuje w tym przypadku limit 18 tys. zł. Od stycznia 2024 r. wzrośnie on do 21 120 zł, a od 1 lipca 2024 roku do 21 500 zł.
Kary wynikające z Kodeksu karnego skarbowego w latach 2022-2024:
