Instytut Rozwoju Gospodarczego (IRC) SGH od dwudziestu lat pyta przedsiębiorców o ocenę koniunktury w ich branży. Badania są prowadzone co kwartał na reprezentatywnej grupie ankietowanych. Respondenci są pytani nie tylko o ocenę ich sytuacji w przeszłości, ale o prognozy. Otrzymane odpowiedzi służą do tworzenia syntetycznej oceny sytuacji w gospodarce, którą oddaje barometr IRG SGH (BARIRG). Zapoznaliśmy się z najświeższymi wynikami badań.
W rolnictwie: jest nieźle
W IV kwartale 2019 r. ogólna, dotycząca całej gospodarki wartość barometru IRG SGH wyniosła (-) 9,2 proc.,w porównaniu do poprzedniego kwartału spadając o 7,5 pkt. Zespół badaczy SGH wskazuje jednak, że spadek ma charakter sezonowy i kilkakrotnie miał już miejsce w przeszłości.
Spowolnienie dotknęło sektor rolny jednak nierównomiernie. Co może nieco zaskakiwać, według IRG SGH wzrost przychodów zanotowały przede wszystkim mniejsze gospodarstwa, o powierzchni 7-15 ha, położone w makroregionie środkowowschodnim i prowadzone przez osoby w wieku powyżej 60 lat. Ten wzrost przełożył się na zwiększenie oszczędności gospodarstw rolnych, a także na spadek zadłużenia z tytułu zaciągniętych kredytów preferencyjnych. Odsetek kredytów tego rodzaju spadł z 29,9 proc. w poprzednim kwartale do 28,9 proc. w IV kwartale zeszłego roku.
W budowlance: bez optymizmu
W porównaniu z III kw. 2019 r., w ostatnim kwartale nieco polepszyły się oceny sytuacji własnej firm budowalnych. Najgorzej mówią o niej firmy krajowe prowadzone przez osoby fizyczne, a najlepiej – duże przedsiębiorstwa, zatrudniające powyżej 100 pracowników. Prywatne firmy, szczególnie te mniejsze, spodziewają się pogorszenia swojej sytuacji finansowej zaś firmy należące do sektora publicznego – jej polepszenia. Małe i średniej wielkości przedsiębiorstwa wskazują na następujące bariery utrudniające im działanie i rozwój: konkurencję wewnątrz branży (45,7 proc. firm), nadmierne obciążenia podatkowe (41,1 proc.), zbyt wysokie ceny materiałów i surowców (38,3 proc.) oraz niestabilne przepisy prawne (32,6 proc.).
Handel: dobrze, ale ze zwolnieniami
Ogólna sytuacja przedsiębiorstw handlowych została oceniona przez nie jako dobra. Rozkład odpowiedzi był następujący: 21,6 proc. badanych przedsiębiorstw uznało ją za dobrą, 67,8 proc. – za średnią, natomiast tylko 10,6 proc. – za słabą. Handlowcy nie tylko już mówią o zwolnieniach, ale wręcz planują cięcia zatrudnienia.
Od początku prowadzenia badań koniunktury w handlu niezmiennie wymieniają 3 czynniki hamujące ich rozwój: silną konkurencję, wysokie koszty zatrudniania pracowników oraz niedostateczny popyt na swoje towary. Nakłada się na to spodziewane spowolnienie w sektorze bankowym, który boryka się z kilkoma istotnymi ryzykami, m.in. z przeregulowaniem przepisami oraz ryzykiem związanym z kredytami pseudofrankowymi. Według uczestników panelu dyskusyjnego towarzyszącemu ogłoszeniu wyników badań koniunktury, banki spodziewają się zaostrzenia polityki kredytowej wobec małych i średnich firm.
Zdaniem dra Józefa Myrczka, prezesa Banku Silesia w Katowicach (duży bank spółdzielczy finansujący m.in. małe i średnie firmy), przedsiębiorstwa sektora MŚP mogą odpowiedzieć na to zmniejszając swoje koszty na drodze cyfryzacji.
Ekspansja zagraniczna
W ocenie Zbigniewa Derdziuka, byłego prezesa ZUS i eksperta rynku finansowego, polskie firmy mają wreszcie kapitał na to, by inwestować zagranicą, a wspierać je w tym mogą banki sektora publicznego. Maks Kraczkowski, wiceprezes PKO Banku Polskiego, nadzorujący Obszar Bankowości Międzynarodowej i Transakcyjnej oraz Współpracy z Samorządami i Agencjami Rządowymi, jest zdania, że ogólna sytuacja gospodarcza, która ma wpływ także na sektor MŚP, jest dobra. Presja inflacyjna jest umiarkowana, niemniej nie należy lekceważyć ryzyk inflacyjnych związanych przede wszystkim ze wzrostem cen nośników energii oraz płacy minimalnej. Kraczkowski zauważa, że polskie firmy odnoszą znaczące sukcesy poza granicami Polski. Dynamicznie rozwijające się krajowe przedsiębiorstwa na zagranicznych rynkach przyczyniają się do utrzymania dobrej koniunktury w polskiej gospodarce.
