fbpx
niedziela, 8 grudnia, 2024
Strona głównaArchiwumSukces programu ulg inwestycyjnych zależy od postawy fiskusa

Sukces programu ulg inwestycyjnych zależy od postawy fiskusa

Jedną z ważniejszych form wspierania inwestycji, szczególnie w obszarach szczególnie istotnych z punktu widzenia gospodarczego rozwoju kraju, są ulgi i preferencje podatkowe. W Polsce rozwiązania takie, w różnej postaci obecne są w przepisach podatkowych od lat 90-tych ubiegłego wieku. Ulgi te przez lata się zmieniały, a państwo stale poszukuje odpowiednich narzędzi i form podatkowego wsparcia inwestycji.

Obecnie istnieją dwie podstawowe formy takiego wsparcia: ulgę na badania i rozwój oraz możliwość korzystania z preferencyjnej stawki podatkowej 5%, stosowanej do tzw. kwalifikowanych prawa własności intelektualnej (tzw. IP BOX).

Ulga na badania rozwojowe

Przedsiębiorcy inwestujący w badania i rozwój mogą skorzystać z ulgi w podatku dochodowym (możliwość ta istnieje od 2016 roku). W ramach tej preferencji, każda firma może odliczyć do 100% kosztów kwalifikowanych wyodrębnionych w swojej ewidencji, a każde centrum badawczo-rozwojowe aż 150%. Kluczem do bezpiecznego korzystania ze wsparcia w tej formie jest prawidłowe zdefiniowanie działań badawczo-rozwojowych oraz kosztów kwalifikowanych stanowiących podstawę do skorzystania z ulgi.

Strach przed pomyłkami w tym zakresie sprawia, że mimo iż sama konstrukcja preferencji jest dość prosta, przedsiębiorcy rzadko z niej korzystają, mimo że liczba korzystających stale rośnie. W roku 2017 z ulgi tej skorzystało zaledwie 264 podatników. Rok później podatników było znacznie więcej, bo 948. Dla porównania za rok 2018 tylko samych podatników CIT rozliczyło się 507 tys. (z tego 206 tys. wykazało podatek do zapłaty).

Zakup praw własności intelektualnej

Druga z preferencji dotyczy opodatkowania przychodów z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej preferencyjną stawką podatku, która wynosi 5%. W przypadku tej ulgi kluczowe są dwa elementy. Ustalenie, co jest kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, oraz właściwa dokumentacja.

Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są: patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji topografii układu scalonego, dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin, prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu, wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie o ochronie prawnej odmian roślin, autorskie prawo do programu komputerowego – podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Kluczowa jest dokumentacja

Podatnicy, którzy opodatkowują dochody z kwalifikowanych IP stawką 5%, mają obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji dla wszystkich operacji finansowych związanych z uzyskiwaniem tych dochodów. Przepisy nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji. Jednak dla celów obliczenia dochodu z kwalifikowanego IP istotne jest, by ewidencja ta była prowadzona w sposób należyty tak, aby móc w rocznym zeznaniu podatkowym wykazać łączną sumę przychodów, kosztów podatkowych, dochodów, strat, dochodów podlegających opodatkowaniu stawką 5% oraz dochodu, który nie będzie podlegał preferencyjnemu opodatkowaniu.

Ulga w praktyce obowiązuje od stycznia 2019 roku. Nie ma zatem danych dotyczących tego jak wielu podatników z niej skorzystało. Z liczby wydawanych w tym zakresie interpretacji podatkowych można by wnioskować, że zainteresowanie jest spore. Można jednak wyciągnąć też jeszcze jeden wniosek. Przedsiębiorcy mają liczne wątpliwości, co do zasad stosowania tej preferencji i wyraźną obawę przed korzystaniem z preferencji bez posiadania podkładki w postaci interpretacji podatkowej, która w jakimś stopniu mogłaby ich zabezpieczyć. Na taki wniosek pozwala fakt, że cześć pytań dotyczy kwestii mimo wszystko dość oczywistych.

Firmy boją się nowych ulg

Temu, że przedsiębiorcy podchodzą z dużą dozą ostrożności do nowych preferencji podatkowych, nie można się dziwić. Sporo firm, które są obecne na rynku, od lat ma z takimi ulgami niezbyt dobre doświadczenia. Jest tak z uwagi na to, co działo się z ulgami inwestycyjnymi, które w przepisach podatkowych były obecne w latach 90-tych ubiegłego wieku. Wówczas sporo firm z ulg tych skorzystało. Po kilku latach okazało się jednak, że fiskus zaczął prowadzić masowe kontrole, w wyniku których odliczone kwoty trzeba było zwracać wraz z odsetkami. Wówczas odbywało się prawdziwe polowanie na przedsiębiorców korzystających z ulg, a wiele firm boleśnie odczuło skutki tych kontroli.

Wydaje się, że dziś taka sytuacja nie jest możliwa. Wyższa jest też świadomość wśród samych przedsiębiorców, którzy do wykorzystania takich preferencji podchodzą i ostrożniej, i z większą starannością. Nie zmienia to jednak faktu, że nadal o błąd wcale nie jest tak trudno. Wystarczy wskazać chociażby na wymogi dotyczące właściwego dokumentowania wydatków ponoszonych w ramach działań objętych przepisami o In Box.

Fiskus nie może przesadzić z kontrolami

Same preferencje są jednak bardzo potrzebne. Stwarzają bowiem warunki do unowocześnienia polskiej gospodarki i szybszego rozwoju np. nowych technologii, co jest nam bardzo potrzebne. Kluczem do sukcesu będzie jednak to, w jaki sposób do kontroli ich wykorzystania podejdzie fiskus. Jeśli będzie to podejście zdroworozsądkowe, program nowych preferencji inwestycyjnych może się udać. Jeśli jednak będziemy mieli powtórkę z rygorystycznego podejścia, z jakim mieliśmy do czynienia przed laty, czeka nas kolejna katastrofa i całkowita utrata zaufania do organów państwa po stronie przedsiębiorców. A musimy pamiętać, że zaufanie do fiskusa i tak nie jest w Polsce zbyt wysokie.

Marek Kutarba
Marek Kutarba
Prawnik i publicysta, ekspert w zakresie prawa podatkowego i finansów. Karierę zawodową rozpoczął od pracy w Izbie Skarbowej we Wrocławiu. Później związany z licznymi tytułami prasowymi, w tym największymi polskimi dziennikami gospodarczymi, w których pełnił funkcje redakcyjne i publikował na tematy podatkowe i gospodarcze. Autor książek i praktycznych poradników z zakresu prawa podatkowego. Obecnie właściciel firmy doradczej specjalizującej się w zarządzaniu finansowym i restrukturyzacji kosztów oraz kontent marketingu i litigation PR.

INNE Z TEJ KATEGORII

Dowiedz się, jak inwestują najlepsi! Zapraszamy na darmową konferencję Invest Cuffs 2024

Już 5 –6 kwietnia 2024 r. odbędzie się kolejna edycja Konferencji i Targów Invest Cuffs. Będzie to już dziesiąta odsłona wydarzenia, które corocznie przyciąga do Krakowa kilka tysięcy uczestników, mających możliwość wysłuchania wykładów prowadzonych przez niemal 200 prelegentów. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do udziału w tym wydarzeniu i wspólnego tworzenia historii rynku inwestycyjnego.

Zapraszamy na 22. Międzynarodową Konferencję Baltic Management Development Association

W imieniu Zarządu BMDA, Collegium Prometricum oraz naszym – jako Patrona Medialnego wydarzenia, mamy zaszczyt zaprosić do udziału w 22. Międzynarodowej Konferencji BMDA (Baltic Management Development Association) pod hasłem „Mastering the Future: AI Impact on Business Models and Practice”. Konferencja odbędzie się w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku w dniach 25–26 kwietnia 2024 r.

Rola elektrowni szczytowo-pompowych w zielonej transformacji

Elektrownie szczytowo-pompowe to obecnie najbardziej dojrzała technologia magazynowania energii, charakteryzująca się niezwykle długim czasem eksploatacji. Przy rosnącym udziale źródeł wykorzystujących energię odnawialną, takich jak instalacje fotowoltaiczne, czy farmy wiatrowe, jednostki te mają coraz większe znaczenie w zielonej transformacji. W Młotach w Gminie Bystrzyca Kłodzka przygotowywany jest największy tego typu magazyn energii w Polsce.

INNE TEGO AUTORA

Podatek liniowy już nie tak popularny

W ciągu zaledwie roku, w wyniku zmian wprowadzonych Polskim Ładem, liczba podatników liniowego PIT zmalała o więcej niż jedną trzecią, a zapłacony przez nich podatek o jedną piątą. Równocześnie wzrosła tzw. efektywna stawka opodatkowania.
4 MIN CZYTANIA

Wydatki na wdrożenie KSeF można odliczyć podwójnie

Koszty związane z implementacją oprogramowania koniecznego do komunikacji z Krajowym Systemem e-Faktur mogą spełniać kryteria prac badawczo-rozwojowych (B+R), co umożliwia odliczenie kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi na badania i rozwój. Taki wniosek wynika z interpretacji podatkowej wydanej przez Dyrektora KIS w styczniu 2024 r.
4 MIN CZYTANIA

Niepełny miesiąc pracy nie wpływa na potrącenia komornicze

Praca przez część miesiąca nie wpływa na kwotę wolną od potrąceń komorniczych. Jeśli pracownik jest zatrudniony na pełnym etacie, ale nie przepracował pełnego miesiąca (np. z powodu ustania stosunku pracy w trakcie miesiąca), obowiązujące przepisy nie pozwalają na zmniejszenie kwoty wolnej od potrąceń w ramach egzekucji komorniczej.
3 MIN CZYTANIA