Zazwyczaj gdy mowa o rozwoju krajów, koncentrujemy się na Produkcie Narodowym Brutto. Ci, których to nie zadowala i uważają, że rozwój to nie tylko wzrost, wskazują na inne indeksy, jak choćby Human Development Index, czy The World Happiness Report. Wskaźnik opracowany dla Warsaw Enterprise Institute przez ekonomistę Karola Zdybla prezentuje szerokie rozumienie pojęcia rozwoju. Z jednej strony zwraca się uwagę na dynamikę wydatków prywatnych per capita, z drugiej na jakość wydatków publicznych w ośmiu kategoriach (obronności, bezpieczeństwa, infrastruktury, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowia, środowiska), a także prześwietla się je poprzez poziom wolności zgromadzeń będący papierkiem lakmusowym demokracji. Ocena jakości wydatków publicznych jest rezultatem syntezy wyników dostępnych indeksów składowych, np. Legatum Prosperity Index czy Global Peace Index.
Tegoroczna WBN przedstawia sytuację kryzysu po kryzysie – kłopoty społeczno-gospodarcze związane z epidemią COVID-19 zastąpił od 2022 r. kryzys okołowojenny. Oto główne wyniki:
- Świat wciąż biedniejszy niż przed pandemią. Większość badanych krajów zanotowała wzrost wskazania WBN w porównaniu z rokiem poprzednim, w którym wychodziły one dopiero z dołka epidemii COVID-19, ale nie udało się wyraźnie przekroczyć wyników na 2019 rok.
- Wygrywa Irlandia, a USA tracą podium na rzecz Norwegii, głównie ze względu na spadek w subkategorii dotyczącej jakości wydatków publicznych w Ameryce (aż o 9 miejsc!).
- Brak dynamizmu. Żaden z notowanych krajów nie wykonał wielkiego skoku naprzód. Niemcy stoją w miejscu (8). Największy spadek zanotowała Francja – z pozycji 16. na 19., a największy wzrost zanotował Izrael – z pozycji 23. na 20.
- Najgorzej z państw UE wypada Bułgaria – zajmuje 35. miejsce.
- Polska utrzymuje 27. pozycję w porównaniu z poprzednią edycją WBN. Gdy wyłączyć nieunijne gospodarki, w ogólnym rankingu Polska znajduje się na 18. pozycji.
- O obronność dbamy w Polsce lepiej niż o infrastrukturę. W subkategorii dotyczącej wydatków na obronność Polska awansowała o 9 oczek – na 16. miejsce, ale w wydatkach na infrastrukturę spadła o 4 – na 33. pozycję.
- Traktujemy publiczny pieniądz z umiarkowanym szacunkiem. Efektywność wykorzystania pieniądza publicznego w Polsce nie odbiega od średniej dla wszystkich badanych krajów.
1 maja minęło 20 lat, odkąd Polska weszła do Unii Europejskiej. Gdyby w dziedzinach wydatkowych takich jak edukacja, czy zdrowie przeprowadzono odpowiednio wcześnie skuteczne reformy, polegające na decentralizacji i wprowadzeniu mechanizmu konkurencji, znajdowalibyśmy się w rankingu wyżej. Obecnie jesteśmy w kluczowym momencie dziejowym, który paradoksalnie otwiera Polsce szanse na nadrobienie zaniedbań i awans na WBN. Nawarstwiają się i przecinają ze sobą kryzysy na rozmaitych płaszczyznach – od demografii po bezpieczeństwo wymiany handlowej. Jednocześnie doświadczenia pandemii i wojny uświadomiły społeczeństwom, że brak odważnych reform sprawił, że są kruche i pozbawione odporności. Odważny reformator nie napotka tak wielkiego oporu społecznego, jaki napotkałby w czasach relatywnej prosperity.
Strona Wskaźnika Bogactwa Narodów dostępna jest TUTAJ.
Źrodło: Warsaw Enterprise Institute
