Protesty rolników mają miejsce niemal w całej Europie. Pracownicy sektora rolnego na naszym kontynencie czują, że zostali porzuceni przez Brukselę, a część twierdzi, że unijne przepisy działają bezpośrednio na ich szkodę. Niektórzy francuscy demonstranci przenieśli protest do stolicy europejskiej biurokracji, aby zademonstrować przeciwko jej szkodliwym regulacjom, brakowi wsparcia gospodarczego i niskim płacom.
Protesty w duchu agropopulizmu
Żądania rolników bazują w dużej mierze na poczuciu sprawiedliwości i odwołują się do zdrowego rozsądku. Postulaty rolników są przekrojowe, co utrudnia ich klasyfikację według starej osi lewica-prawica. Z tego powodu politolodzy, opisując przetaczające się przez Europę protesty, używają terminu: „agropopulizm”. Słowo „populizm” w ostatniej dekadzie zwykle było używane w sposób dyskwalifikujący, związany z krzykiem, manipulowaniem masami, erozją instytucji demokracji lub oferowaniem uproszczonych rozwiązań politycznych. Nic bardziej mylnego. Populizm to polityczna teoria koncentrująca się na konfliktach między społeczeństwem a elitami, zgodnie z którą społeczeństwo nie jest głupią masą, podczas gdy „eksperci” i „technokraci” nie są ani tak mądrzy, ani tak neutralni jak powszechnie zakładano. Teraz termin ten został poprzedzony słowem „agro”, aby dodać kolejną linię konfrontacji: peryferia wiejskie kontra duże ośrodki miejskie. Mówiąc językiem politologów: poziome starcie lewicy z prawicą zostało zastąpione przez połączenie pionowego starcia „tych na dole z tymi na górze” i dośrodkowego starcia „tych na przedmieściach z tymi w centrum”. Warto jednak zauważyć, że współczesny agropopulizm nie jest walką między pracownikami wiejskimi a miejskimi, bo łączą ich te same interesy i problemy. Jest to walka przedsiębiorców i pracowników wiejskich (przy wsparciu wielu przedsiębiorców i pracowników miejskich) przeciwko miejskim i kosmopolitycznym elitom, które żyją w dużych europejskich stolicach i dyktują szkodliwe prawa przeciwko sektorowi, który jest im obcy. Socjolog Jan Willem Duyvendak zauważa, że podwójna oś „ludność wiejska” kontra „kosmopolityczna elita” pokrywa się z osią „patriotyzm kontra globalizm”.
– Rolnik uosabia obywatela, patriotę przywiązanego do ziemi i jest przeciwieństwem wykorzenionej globalistycznej kasty. Tak więc perspektywa agrobiznesowa i perspektywa populistyczna pasują do siebie jak ulał, jeśli chodzi o wyjaśnianie napięć istniejących aktualnie w Europie – tłumaczy Duyvendak.
Europejski agropopulizm nigdy nie umarł
Populizm pojawił się w XIX wieku jako odpowiedź na modernizację przemysłową, która zaczęła się od potężnego ciosu w świat wiejski. „Grabież” kluczowych zasobów wsi na rzecz hipermiejskości była pierwszym krokiem do utrwalenia przepaści nierówności między zwykłymi ludźmi a klasą rządzącą. Również w kolejnych kryzysach w latach 30., 60. i 90. ubiegłego wieku populistyczne protesty w duchu agro odegrały znaczącą rolę. Jedną z największych mobilizacji ostatnich lat był protest tzw. żółtych kamizelek – jednocześnie wyraźnie populistyczny jak i agro. Ruch żółtych kamizelek protestował bowiem przeciwko wysokim cenom paliw, które szczególnie dotknęły przewoźników wiejskich. Co ciekawe, ruch ten zrodził się właśnie we Francji, kraju, który wydał na świat jednego z pierwszych populistycznych polityków lat 50. – Pierre’a Poujade’a (pod wieloma względami również agropopulistę).
W ostatnich dziesięcioleciach za sprawą europocentrycznego nastawienia mediów i środowisk akademickich można było odnieść wrażenie, że ruchy agropopulistyczne rozpadły się, by ustąpić miejsca globalizacji. Jednak agropopulizm pozostał główną siłą polityczną poza Zachodem: od Ameryki Południowej po Azję. A europejski agropopulizm nie wymarł, ale został rozproszony wśród różnych grup politycznych. Być może jesteśmy świadkami rekompozycji „bloku agropopulistycznego” w Europie jako symetrycznej reakcji na tzw. eko-elitarystyczną konfigurację władzy tj. brukselokratów niszczących rolników w imię zrównoważonego rozwoju, zmian klimatu, śladu węglowego i transformacji ekologicznej.
źródło: gaceta.es
