Uzasadnione wątpliwości budzi kwestia obniżenia podstawy opodatkowania, w przypadku kiedy „wartość mienia od momentu wniesienia go do fundacji spadnie poniżej wartości podatkowej tego mienia” – pisze E&Y w swojej najnowszej analizie poświęconej kwestiom opodatkowania w ramach nowej instytucji w polskim systemie prawnym nazywanej fundacją rodzinną.
Skąd wzięły się wątpliwości?
Fundacja rodzinna zasadniczo jest zwolniona z CIT. Jednak pewne zdarzenia będą skutkować opodatkowaniem. W przypadku rozwiązania fundacji rodzinnej, przekazane lub pozostawione do dyspozycji mienie podlega opodatkowaniu w stawce 15 proc., a podstawę opodatkowania stanowi wówczas wartość mienia, ale pomniejszona o wartość podatkową mienia wniesionego przez fundatora.
„Przepisy podatkowe nie definiują jednak wprost pojęcia ’wartość mienia’. Wskazują jedynie, że w przypadku, gdy mieniem są rzeczy, prawa lub inne świadczenia w naturze, ich wartość należy ustalać z zastosowaniem przepisów ustawy o CIT, które regulują zasady ustalenia wysokości przychodu w przypadku otrzymania świadczeń nieodpłatnych bądź odpłatnych jedynie częściowo” – czytamy w opracowaniu E&Y.
Wartość mienia jest to wartość rynkowa na moment rozwiązania fundacji. Z kolei wartość podatkowa mienia to jest wartość, o którą obniża się przychód podlegający opodatkowaniu na moment likwidacji fundacji rodzinnej. Została ona (ta wartość) zdefiniowana bezpośrednio w ustawie jako niezaliczona uprzednio w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, jaka zostałaby przyjęta przez fundatora za taki koszt – gdyby to mienie zostało przez niego odpłatnie zbyte bezpośrednio przed wniesieniem go do fundacji rodzinnej. Z zastrzeżeniem, że może ona przekraczać wartości rynkowej mienia.
Fundacja rodzinna zapłaci więc 15 proc. CIT od wartości rynkowej posiadanego mienia ustalonego na moment jej rozwiązania, ale pomniejszone o historyczną wartość podatkową mienia, tj. wysokość kosztu podatkowego, jaki fundator mógłby rozpoznać przy sprzedaży tego mienia, na moment wnoszenia go do fundacji.
Wątpliwości może budzić kwestia obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku kiedy wartość mienia od momentu wniesienia go do fundacji spadnie poniżej wartości podatkowej tego mienia. Zdaniem ekspertów prawnych E&Y, podstawę opodatkowania należy ustalać całościowo, czyli od wszystkich składników mienia łącznie, a nie od każdego z nich odrębnie.
Jakie opodatkowanie PIT-em?
Ustawa o PIT wskazuje, że mienie otrzymane w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej stanowi tzw. przychód z innych źródeł. Jeżeli osobą uprawnioną do otrzymania mienia jest fundator bądź osoba z zerowej grupy podatkowej dla fundatora, przychód taki podlega zwolnieniu z opodatkowania. Dla osób z pierwszej i drugiej grupy podatkowej podlega on jednak opodatkowaniu stawką 10 proc., dla pozostałych osób – stawką 15 proc.
Opodatkowanie CIT „istotnym” obciążeniem
Rozwiązanie fundacji rodzinnej będzie skutkować opodatkowaniem CIT na poziomie samej fundacji oraz na poziomie osób uprawnionych do uzyskania mienia, innych niż fundator i osoby z grupy zerowej wobec fundatora. Przy CIT należy zwrócić uwagę, że ustawodawca wprowadził ostatecznie regulacje pozwalające obniżyć podstawę opodatkowania dla firm rodzinnych rozwijanych przez przedsiębiorców przez całe lata. Często bieżąca wartość rynkowa udziałów w spółce będzie istotnie wyższa, niż koszty ich objęcia, co będzie skutkowało „istotnym opodatkowaniem na moment rozwiązania fundacji rodzinnej”.
