Wciąż powtarza się, że mali i średniej wielkości przedsiębiorcy są ostoją polskiego PKB, że powinno się sprzyjać ich rozwojowi i że są tak bardzo ważni dla gospodarki. Niestety tempo rozwoju sektora MŚP rozmija się z deklaracjami. Jak wynika bowiem z raportu Polityka Insight „Małe i średnie firmy w Polsce – bariery i rozwój”, liczba MŚP w przeliczeniu na mieszkańca jest wciąż najmniejsza w Unii Europejskiej.
Według danych GUS, w lutym 2023 roku zarejestrowanych było w Polsce 4,3 mln aktywnych działalności gospodarczych oraz ponad 600 tys. spółek. Wreszcie w statystyce robione jest wyraźne rozróżnienie – jednoosobowych działalności gospodarczych oraz firm, co daje lepszy pogląd na sytuację. Z kolei z informacji podanych przez ZUS i Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, że wśród 392,5 tys. samozatrudnionych aż 280 tys. to emeryci. Oznacza to, że wraz z zakończeniem pracy przez samozatrudnionego, prawdopodobnie większość takich firm zniknie.
Wysokie obciążenia i biurokracja
W raporcie MAISON & PARTNERS „Bariery prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce” jako główne przeszkody w prowadzeniu firmy w Polsce przedsiębiorcy wskazali wysokie podatki, koszty pracy oraz nadmiar biurokracji. Niejednokrotnie trudne do przebrnięcia i zrozumienia są też szybko zmieniające się przepisy, które dotyczą ich działalności. Narzekano także (jakże słusznie!) na dużą liczbę samowolnych decyzji urzędników, nękanie kontrolami skarbowymi itp.
Przeszkodą w rozwoju są również bariery w pozyskaniu kapitału na inwestycje i rozwój.
Są też i pozytywy
Główną bolączką startujących z biznesem był nawet nie deficyt pomysłów na działalność, ale brak wystarczających środków finansowych na start. Przedsiębiorcy samokrytycznie wskazywali również na niechęć do wzięcia odpowiedzialności za swój biznes oraz na niedobór wiedzy, jak poprowadzić firmę, by odniosła sukces na rynku.
Z kolei najwięcej chwalono bezzwrotną pomoc finansową od państwa, wydłużony okres preferencyjnych składek ZUS, a niektórzy z badanych docenili również stosunkowo łatwy dostęp do wiedzy o założeniu i sposobach prowadzeniu firmy. Obraz polskiej przedsiębiorczości dopełnia „Raport z badania przedsiębiorczości” przygotowany jeszcze w 2022 roku przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) odpowiadający na pytanie, co motywowało wiele osób do założenia działalności gospodarczej. W 73 proc. było to pragnienie zapewnienia sobie utrzymania ze względu na brak ofert pracy na rynku oraz – czego nie należy się wstydzić – po prostu chęć wzbogacenia się (połowa odpowiedzi respondentów).
Przyszłość firm sektora MŚP rysuje się niejednoznacznie. Jest dużo bankructw oraz wstrzymywania działalności. Z drugiej jednak strony Polacy charakteryzują się wysoką kreatywnością oraz zdolnością do adaptacji i przetrwania nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach. Niech to będzie dodatkowym, optymistycznym akcentem na zakończenie tego szkicu obrazu działalności firm MŚP w Polsce.
