Od 1 lipca zniknie stan epidemii (przewiduje to projekt rozporządzenia ministra zdrowia), co spowoduje konieczność raportowania schematów podatkowych (MDR) krajowych. Czy to oznacza, że przedsiębiorcy przez cały czas trwania stanu epidemii nie musieli tego robić?
J.Ch. – Na skutek wejścia w życie ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (czyli tzw. ustawy covidowej) terminy do raportowania schematów innych niż transgraniczne, czyli tzw. schematów krajowych nie rozpoczynały się, a rozpoczęte uległy zawieszeniu w okresie od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19. W konsekwencji, w okresie od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce (co prawdopodobnie nastąpi z końcem lipca) na przedsiębiorcach faktycznie nie ciążył obowiązek raportowania tzw. schematów krajowych na bieżąco.
Należy podkreślić, że postanowienia ustawy covidowej miały również zastosowanie do tzw. schematów transgranicznych od 31 marca 2020 r. do 1 stycznia 2021 r., co oznacza, że przez pozostały okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i epidemii na przedsiębiorcach ciążył obowiązek raportowania tzw. schematów transgranicznych.
A czy jeśli chcieli raportować te schematy, mimo zwolnienia, mogli to robić?
J.CH. – Tak, niezależnie od wspomnianych przepisów ustawy covidowej przez cały okres trwania stanu pandemii oraz w okresie stanu zagrożenia epidemicznego przedsiębiorcy mogli na bieżąco raportować schematy podatkowe, co przewidują wprost przepisy tej ustawy, tj. art. 31y ust. 2.
Załóżmy, że przedsiębiorca z ulgi skorzystał i przez cały czas stanu epidemii nie raportował schematów. Co teraz powinien zrobić?
D.Ch. – W takim przypadku warto przeprowadzić wewnętrzny przegląd, najlepiej przy wsparciu doradców podatkowych wyspecjalizowanych w tych zagadnieniach – tym bardziej, że to bardzo skomplikowane regulacje, co potwierdzają chociażby sądy administracyjne (m.in. wyrok WSA w Warszawie z 23 kwietnia 2020 r., sygn. akt III SA/Wa 2395/19, w którym sąd wskazał: „(…) obowiązujące od 1 stycznia 2019 r, przepisy o obowiązkowym ujawnianiu schematów podatkowych budzą liczne wątpliwości interpretacyjne. Nie można nie zauważyć podnoszonych w piśmiennictwie wątpliwości co do wprowadzonych przepisów. Promotorzy czy też korzystający w praktyce nie wiedzą, czy i jak realizować obowiązki raportowe. Objaśnienia, które miały dać odpowiedź na kluczowe pytania, spowodowały pojawienie się kolejnych obszarów niepewności”.
Co dokładnie należy zrobić w ramach takiego audytu?
D.Ch. – W jego ramach należy przeanalizować wszystkie dokonane i planowane przez przedsiębiorcę działania w okresie od 31 marca 2020 r. pod kątem spełnienia przez nie przesłanek do uznania ich za schemat podatkowy podlegający obowiązkowi raportowania. Biorąc pod uwagę, że terminy do raportowania tzw. schematów krajowych zostały wstrzymane na ponad trzy lata, należy przeanalizować ponad 3 lata działalności przedsiębiorcy.
Czy jeśli po przeprowadzonej analizie przedsiębiorca stwierdzi, że schematy u niego wystąpiły, to musi je zaraportować w jednym dokumencie przesłanym do skarbówki, czy każdy schemat musi być raportowany odrębnie?
D.CH. – W przypadku zidentyfikowania kilku schematów podatkowych, należy je każdorazowo raportować w oddzielnych dokumentach. Co więcej, w przypadku zidentyfikowania schematu podatkowego i złożenia raportu MDR-1, co do zasady dany podmiot będzie zobowiązany do złożenia MDR-3 w przypadku wdrożenia tego schematu, czy też osiągnięcia korzyści z tytułu tego schematu, oddzielnie dla każdego roku.
Jaki jest termin na zaraportowanie MDR-ów?
D.CH. – Standardowo, pomijając ww. okres zawieszenia, informację pierwotną MDR-1 – po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce – należy przekazać szefowi Krajowej Administracji Skarbowej w terminie 30 dni po udostępnieniu schematu podatkowego, od następnego dnia po przygotowaniu do wdrożenia schematu podatkowego lub od dnia dokonania pierwszej czynności związanej z wdrażaniem schematu podatkowego – w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi wcześniej.
Jeżeli chodzi natomiast o informację wtórną MDR-3 o tzw. schemacie transgranicznym oraz o tzw. schemacie krajowym, to termin jej złożenia upływa wraz z terminem złożenia deklaracji podatkowej dotyczącej tego okresu rozliczeniowego, którego dotyczyło dane uzgodnienie.
Co się stanie, gdy podatnik o poinformowaniu o MDR-ach zapomni, a takie u niego wystąpiły?
J.CH. – Uchybienie obowiązkom raportowym może wiązać się z odpowiedzialnością karną skarbową i podlega karze nawet do 720 stawek dziennych. Biorąc pod uwagę skorelowanie kwoty stawki dziennej z wynagrodzeniem minimalnym, które na skutek inflacji istotnie wzrosło, obecnie sąd może wymierzyć karę z tytułu uchybienia obowiązkom raportowania schematów podatkowych nawet do kwoty 33 503 040 zł, a od 1 lipca do kwoty 34 560 000 zł.
Z tego względu na pewno warto dokonać przeglądu wszystkich zaplanowanych i dokonanych przez przedsiębiorcę działań o charakterze prawnym i gospodarczym pod kątem spełnienia przesłanek do uznania ich za schematy podatkowe podlegające raportowaniu, a następnie złożyć stosowne raporty do szefa KAS. Jednocześnie, w przypadku uchybienia terminu do złożenia informacji MDR, należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego zawiadomienie, o którym mowa w art. 16 § 1 Kodeksu karnego skarbowego – tzw. czynny żal, który powinien skutkować brakiem kary za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.
Czy przedsiębiorcy powinni pamiętać o czymś jeszcze?
J.CH. – Tak. Warto również przypomnieć, że spora grupa podatników jest zobowiązana do posiadania wewnętrznej procedury MDR. Niespełnienie obowiązku jej posiadania wiąże się z karą na gruncie Ordynacji podatkowej w wysokości do 2 mln złotych, a w przypadku skazania prawomocnym wyrokiem sądu powszechnego za naruszenie obowiązków związanych z przekazywaniem informacji dotyczących schematów podatkowych oraz nieposiadanie procedury MDR (w przypadku, gdy podatnik powinien taką procedurę posiadać) kara może wynieść nawet do 10 mln złotych.
Niezależnie, warto wdrożyć procedurę, nawet jeżeli nie mamy takiego formalnego obowiązku. Będzie to stanowiło potwierdzenie dochowania przez dany podmiot należytej staranności również w tym obszarze.
