Do Sejmu wpłynął projekt nowelizacji (druk nr 242) ustawy o rachunkowości, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Zmiany w tych ustawach związane są z koniecznością wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2101 z 24 listopada 2021 r., zmieniającej dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji o podatku dochodowym przez niektóre jednostki i oddziały (Dz. Urz. UE L 429 z 01.12.2021, str. 1).
Dalsze uszczelnianie systemu
To kolejny z elementów, który ma zapobiegać unikaniu opodatkowania przez spółki. Jak czytamy w uzasadnieniu do nowelizacji, skomplikowane przepisy podatkowe i tajemnica podatkowa umożliwiają niektórym przedsiębiorstwom wielonarodowym realizację strategii polegających na agresywnym planowaniu podatkowym. W przeciwieństwie do małych i średnich firm lub indywidualnych podatników przedsiębiorstwa wielonarodowe mają możliwość wykorzystania luk w krajowych i międzynarodowych przepisach podatkowych, co pozwala im przenosić zyski z jednego kraju do drugiego w celu obniżenia płaconych podatków. Według szacunków państwa członkowskie Unii Europejskiej tracą rocznie 50-70 mld euro w wyniku unikania opodatkowania przez przedsiębiorstwa wielonarodowe.
Dane do ujawnienia
Zgodnie z wytycznymi dyrektywy 2021/2101 duże przedsiębiorstwa wielonarodowe (jednostki dominujące najwyższego szczebla grupy kapitałowej i jednostki samodzielne o odpowiednio skonsolidowanych przychodach – dla jednostek dominujących najwyższego szczebla – i przychodach – dla jednostek samodzielnych, przekraczających w kolejnych dwóch latach kwotę 750 mln euro) z siedzibą w UE, jak i przedsiębiorstwa wielonarodowe spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego prowadzące działalność gospodarczą w UE za pośrednictwem oddziału lub jednostki zależnej, będą miały obowiązek publicznego ujawnienia informacji o zapłaconym podatku dochodowym oraz innych informacji związanych z podatkami w podziale na poszczególne kraje. Będzie to sprawozdanie o podatku dochodowym.
Pewne obowiązki już są
Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że ujawnianie informacji o płaconych podatkach nie jest nowością. Już dziś bowiem, na podstawie przepisów ustawy o wymianie informacji, duże przedsiębiorstwa wielonarodowe mają obowiązek przedstawiania skarbówce informacji na temat zapłaconego podatku dochodowego oraz innych informacji związanych z podatkami, w podziale na kraje.
Proponowana nowelizacja przepisów ustawy o rachunkowości ma uzupełnić ten wymóg, wprowadzając obowiązek publicznego ujawniania sprawozdania o podatku dochodowym w podziale na kraje.
Ważne: Niektóre przepisy dotyczące sprawozdawczości podatkowej w podziale na kraje istnieją już w UE i zostały wdrożone do krajowego porządku prawnego: sprawozdawczość podatkowa w podziale na kraje dla sektora bankowego oraz dla przedsiębiorstw z branży wydobywczej i przedsiębiorstw prowadzących wyrąb lasów pierwotnych.
Informacje będą publiczne
Po zmianie przepisów dane zawarte w sprawozdaniu o podatku dochodowym będą musiały być ujawniane odrębnie dla wszystkich państw EOG, w których dane przedsiębiorstwo prowadzi działalność, a także dla jurysdykcji podatkowych, które nie przestrzegają standardów dobrego zarządzania w kwestiach podatkowych (tzw. rajów podatkowych). W odniesieniu do pozostałych jurysdykcji podatkowych informacje będą przedstawiane w formie zagregowanej.
Jakie argumenty przemawiają za upublicznianiem takich informacji? Według projektodawców udostępnianie publicznie informacji na temat podatków zapłaconych w miejscu, w którym został wygenerowany zysk, ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia przejrzystości podatkowej. Sprawozdawczość w podziale na kraje może wzmocnić zaufanie publiczne i zwiększyć społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw dzięki przyczynianiu się – przez płacenie podatków – do dobrobytu kraju, w którym prowadzony jest biznes.
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Jednostki będą miały obowiązek sporządzić sprawozdanie o podatku dochodowym po raz pierwszy za rok obrotowy rozpoczynający się po 21 czerwca 2024 r.
Warto też dodać, że będzie wprowadzony jeszcze jeden obowiązek, a mianowicie weryfikacji przez biegłego rewidenta dochowania przez jednostkę obowiązku złożenia do KRS sprawozdania o podatku dochodowym. Weryfikacja biegłych rewidentów ma dotyczyć roku obrotowego poprzedzającego rok obrotowy, za który sporządzono sprawozdanie finansowe podlegające badaniu (biegły rewident ma wypowiadać się co do wywiązania się przez jednostkę z tego obowiązku z rocznym opóźnieniem). Zatem biegły rewident będzie musiał po raz pierwszy wypowiedzieć się, czy jednostka miała obowiązek złożyć do KRS sprawozdanie o podatku dochodowym i czy faktycznie dochowała tego obowiązku przy okazji badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy rozpoczynający się po 21 czerwca 2025 r.
