Polscy 15-latkowie osiągnęli w zeszłorocznym badaniu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wyniki znacznie gorsze niż w 2018 r. Wtedy wyniki były więcej niż bardzo dobre. W rozumowaniu matematycznym wyprzedzaliśmy wszystkie kraje Unii Europejskiej, z wyjątkiem Estonii.
Obecnie zajmujemy nadal wysokie miejsce w rankingu (za Estonią i Szwajcarią), ale ex aequo z Polską są liczne kraje, które w poprzednim badaniu były za nami, tj.: Holandia, Irlandia, Belgia, Dania, Wielka Brytania, Austria, Czechy, Słowenia, Finlandia, Łotwa i Szwecja.
Polska w ostatnich latach doświadczyła likwidacji gimnazjów i wprowadzenia nowej podstawy programowej.
Spada poziom wiedzy nastolatków
Cykliczne badanie OECD dotyczące światowych standardów uczenia się obejmuje umiejętności matematyczne i czytania wśród nastolatków. Wyniki pokazują ogólny bezprecedensowy spadek poziomu wiedzy matematycznej i rozumienia tekstu w kilkudziesięciu krajach. Tylko częściowo – jak wskazują eksperci OECD – jest temu winne zamykanie szkół z powodu pandemii.
OECD stwierdziła, że odnotowała jeden z najbardziej gwałtownych spadków wyników od 2000 r., kiedy to rozpoczęła testy 15-latków z czytania i nauk ścisłych. W porównaniu z ostatnim badaniem (w 2018 r.) w krajach OECD wyniki w czytaniu spadły średnio o 10 punktów, a w matematyce o 15 punktów, co stanowi spadek umiejętności odpowiadający 75 proc. czasu rocznej nauki.
OECD twierdzi, że podczas gdy ponad połowa z 81 objętych badaniem krajów odnotowała spadki, to Niemcy, Islandia, Holandia, Norwegia i Polska odnotowały szczególnie gwałtowny spadek wyników w matematyce.
Badanie wykazało, że średnio w całej OECD jeden na czterech 15-latków uzyskał słabe wyniki w czytaniu, matematyce i innych naukach ścisłych, co oznacza, że nie potrafił posługiwać się podstawowymi algorytmami ani interpretować prostych tekstów.
W badaniu wzięło udział 700 000 młodych ludzi z 38 (w większości rozwiniętych) krajów OECD i 44 spoza organizacji, który przystąpili do dwugodzinnego testu będącego największym międzynarodowym porównaniem wyników w edukacji. Test uważnie obserwowany jest przez decydentów.
Przyczyną, tylko pośrednio, pandemia
„COVID prawdopodobnie odegrał pewną rolę, ale nie przeceniałbym tego” – powiedział na konferencji prasowej dyrektor ds. edukacji OECD Andreas Schleicher komentując wyniki badania. Podkreślił, że „istnieją podstawowe czynniki strukturalne i jest znacznie bardziej prawdopodobne, że będą to trwałe cechy naszych systemów edukacji, które decydenci powinni naprawdę poważnie potraktować”.
Według badania kraje, które zapewniły dodatkowe wsparcie nauczycielom podczas zamykania szkół z powodu pandemii Covid-19 uzyskały lepsze wyniki. Były one ogólnie lepsze w miejscach, w których nauczyciel miał łatwy dostęp do specjalnej pomocy. Gorsze wyniki były zwykle powiązane z częstszym korzystaniem z telefonów komórkowych w celach rozrywkowych oraz z występowaniem w szkołach zgłaszanych niedoborów nauczycieli.
Singapur liderem
OECD stwierdziła, że spadek poziomu wiedzy nie jest nieunikniony wskazując na Singapur, gdzie uczniowie osiągali najwyższe wyniki z czytania, matematyki i innych nauk ścisłych – byli oni średnio o trzy do pięciu lat nauki lepsi od swoich rówieśników z OECD. Po Singapurze także Makau, Tajwan, Hongkong, Japonia i Korea Południowa również osiągnęły lepsze wyniki w naukach ścisłych. Również Estonia i Kanada osiągnęły dobre wyniki.
W czytaniu najwyższe oceny uzyskały: Irlandia, Japonia, Korea Południowa i Tajwan, a w Irlandii i Japonii były one tym bardziej godne uwagi, że średnie wydatki tych krajów na jednego ucznia nie przekraczały średniej OECD.
