Podstawę wyliczenia składek ZUS przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem stanowi odpowiedni procent prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w czwartym kwartale poprzedniego roku (to ta sama wartość, która ma wpływ na wysokość składek ZUS przedsiębiorców).
Według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny średnie wynagrodzenie za IV kwartał 2023 r. w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 7767,85 zł i było o blisko 800 zł wyższe niż przed rokiem, kiedy ten sam wskaźnik wynosił 6965,94 zł. W konsekwencji odpowiednio wyższe będą też płacone w tym roku składki zdrowotne przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Od 1 stycznia 2022 r., czyli momentu w którym weszły wżycie przepisy tzw. Polskiego Ładu, przedsiębiorcy opłacają składkę zdrowotną na nowych zasadach. Składka zdrowotna dla osób opodatkowanych ryczałtem jest zryczałtowana i przyjmuje jedną z trzech wartości uzależnionych od progu przychodowego, w którym znajduje się przedsiębiorca. I tak dla przedsiębiorców, których przychody:
● nie przekraczają 60 tys. zł rocznie, składka zdrowotna wynosi 9 proc. liczone od kwoty 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, czyli w 2024 r. to kwota 4660,71 zł
● mieszczą się w przedziale pomiędzy 60 tys. a 300 tys. zł rocznie, składka zdrowotna wynosi 9 proc. liczone od kwoty 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, czyli w 2024 r. to kwota 7767,85 zł
● przekraczają 300 tys. zł rocznie, składka zdrowotna wynosi 9 proc. liczone od kwoty 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia, czyli w 2024 r. to kwota 13 982,13 zł.
Takie podstawy wyliczenia składek oznaczają, że miesięczna składka zdrowotna wynosi dla każdego z tych progów odpowiednio: 419,46 zł (wzrost o 43,30 zł); 699,11 zł (wzrost o 72,18 zł), 1258,39 zł (wzrost o 129,91 zł). Roczny koszt ubezpieczenia zdrowotnego wynosi zatem od 5033,52 zł do 15 102,24 zł.
Rzeczywiste obciążenie składkami zdrowotnymi jest jednak w praktyce nieco niższe. Warto bowiem pamiętać, że obecnie podatnicy ryczałtu mogą od przychodów odliczyć 50 proc. faktycznie zapłaconej składki zdrowotnej (tu ważna uwaga: nie ma możliwości odliczenia składki, która jest już należna, ale nie została jeszcze zapłacona). W praktyce oznacza to, że poszczególne grupy ryczałtowców mogą odliczyć od przychodu: 209,73 zł (jeśli ich przychody nie przekraczają 60 tys. rocznie); 349,56 zł (jeśli ich przychody roczne wynoszą od 60 do 300 tys. zł) lub 640,43 zł (jeśli ich roczne przychody przekraczają 300 tys. zł).
Zysk z takiego odliczenia zależy od stawki, jaką opodatkowany jest dany podatnik. I tak np. podatnik opłacający ryczałt według stawki 8,5-proc. i opłacający składkę zdrowotną według najwyższej stawki (czyli 1258,39 zł miesięcznie), dokonując odliczenia obniży swój ryczałt o nieco ponad 54 zł. Gdyby zaś opłacał ryczałt według najwyższej stawki 17-proc., obniży ryczałt o niecałe 109 zł miesięcznie. Jak z tego wynika, zysk wynikający z odliczenia składki nie jest zbyt wysoki, w stosunku do tego, co można było odliczyć od ryczałtu przed wejściem w życie przepisów tzw. Polskiego Ładu.
Nie wolno też zapominać, że wysokość składki zdrowotnej ustalana jest na podstawie zadeklarowanego przez podatnika przychodu. Natomiast ostateczne jej rozliczenie odbywa się w oparciu o rzeczywiście uzyskane w danym roku przychody. Ma to taką konsekwencję, że jeżeli dziś podatnik zadeklaruje, że jego przychody nie przekroczą 60 tys. zł w ciągu roku, a zatem gdy miesięcznie będzie opłacał składkę w wysokości 419,46 zł, a ostatecznie jego przychód wyniesie np. 320 tys. zł, to będzie musiał dopłacić różnicę pomiędzy składkami płaconymi w przedziale do 60 tys. zł przychodu (419,46 zł) a tymi płaconymi w przedziale powyżej 300 tys. przychodu (1258,39 zł). W takim przypadku dopłata wyniesie aż 10 068,72 zł. Trzeba jej będzie dokonać w ramach rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w 2025 r. Sytuacja taka dotyczyła będzie także tych podatników, którzy nie doszacowali swoich przychodów w 2023 r. Ich takie dopłaty czekają już w tym roku, w ramach rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za poprzedni rok składkowy.
