Trybunał, będący rodzajem odpowiednika polskiej Najwyższej Izby Kontroli, nie pozostawia suchej nitki na prowadzonej obecnie przez federalny rząd polityce energetycznej. Przede wszystkim tempo rozbudowywania odnawialnych źródeł energii, w którym Niemcy przodują w Europie, może i tak nie wystarczyć dla zapewnienia stabilności energetycznej kraju. Zwłaszcza że wyłączyli z użytku swoje ostatnie elektrownie jądrowe, przy czym istnieje także coraz większa presja na wyjście również z węgla.
W opinii prezesa Federalnego Trybunału Obrachunkowego, w perspektywie długoterminowej poważnie zagrożone są terminowe dostawy energii zarówno do instytucji publicznych, jak i firm, i gospodarstw domowych. Na dodatek „zielona” polityka energetyczna skutkuje przerzucaniem jej kosztów na niemieckich obywateli, którzy płacą coraz wyższe rachunki za energię elektryczną. Stwarza to także niekorzystne, niekonkurencyjne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej.
Dewastacyjne skutki transformacji energetycznej
W raporcie niemieckiego urzędu po raz pierwszy w historii debaty publicznej w Niemczech podkreślono, że rozwój źródeł i infrastruktury dla energii odnawialnych wiąże się także z… negatywnym wpływem na środowisko. Nikt bowiem nie bada niekorzystnego wpływu OZE na lokalne zasoby przyrodnicze, a ogromne fermy wiatrakowe oraz fotowoltaiczne oddziałują szkodliwie na różnorodność biologiczną. Skutki środowiskowe „zielonej” transformacji – z założenia – nie są w ogóle analizowane.
Trybunał poddał również krytyce tempo rozwoju sieci energetycznej. Obecne działania związane z wdrożeniem Energiewende (czyli zwrotem w kierunku energetyki odnawialnej i bezemisyjnej) uznał za niewystarczające, a zarazem niosące olbrzymie ryzyko nie tylko dla samej transformacji energetycznej, ale i dla dobrobytu niemieckich obywateli. W szczególności mało prawdopodobne jest osiągnięcie celów Energiewende w zakresie rozwoju energetyki wiatrowej oraz zbudowania na czas elektrowni rezerwowych.
Z kolei rozbudowa elektroenergetycznej sieci przesyłowej opóźniona jest już o siedem lat; brakuje ok. 6 tysięcy kilometrów sieci. Sama jej rozbudowa wymaga inwestycji o wartości ponad 460 mld euro do 2045 roku (ponad czterokrotnie większej, niż w latach 2007-2023), co obecnie wydaje się być rzeczą nie do zrealizowania.
Czy Polsce także grozi blackout?
„Polski system wytwarzania energii elektrycznej wciąż należy jeszcze do relatywnie starszych, o wysokim poziomie amortyzacji parku technologicznego. Średni wiek bloków w polskich elektrowniach wynosi ok. 40 lat, a tylko 10 proc. jest nowszych niż 10 lat” – czytamy w raporcie przygotowanym dwa lata temu przez niezależny Quant Tank – Instytut Debat Eksperckich i Analiz IDEiA .
Eksperci Instytutu wskazują, że rozwój energetyki odnawialnej powinien być powiązany z rozwojem energetyki atomowej, a nawet węglowej. Trudno wyobrazić sobie na przykład tak niezbędny rozwój rodzimego przemysłu zbrojeniowego bez zapewnienia dostaw węgla koksowniczego do hut.
Dalej w opracowaniu Quant Tanku czytamy, że „(…) ze względu na zmiany klimatyczne i rosnące zapotrzebowanie na energię, wzrasta w Polsce ryzyko blackoutu”.
Warto wiedzieć, że w grudniu 2021 roku Polska musiała pożyczać energię od Niemiec, Litwy, Szwecji oraz Ukrainy. Eksperci twierdzą, że jednak bardziej prawdopodobny od blackoutu jest brownout, czyli sytuacja, gdy nagle trzeba ograniczyć dostawy prądu dla dużych obszarów kraju. Także z tego powodu konieczne są duże inwestycje, które zapewnią stabilność dostaw energii elektrycznej do gospodarstw domowych, firm i instytucji publicznych.
„W przypadku braku nowych inwestycji prawdopodobieństwo blackoutu jest krytycznie wysokie już w perspektywie pięciu lat” – prognozuje Quant Tank – Instytut Debat Eksperckich i Analiz IDEiA. Dalej czytamy, że „nawet utrzymywanie obecnego poziomu inwestycji i remontów sprawia, że wysokie ryzyko niestabilności systemu pojawia się w perspektywie najbliższych dziesięciu lat”. W szczycie zimowego zapotrzebowania na energię newralgiczne były i będą także w przyszłości awarie starych bloków energetycznych.
Polska planowała uruchomienie swojego pierwszego reaktora jądrowego o mocy 1-1,6 GW w 2033 roku. Energetyka jądrowa ma potencjał do dostarczania dużej ilości energii bez emisji tak nie lubianego CO2. Jednak audyt tej inwestycji, projektowanej jeszcze przez poprzedni rząd, coraz bardziej się przedłuża. Energetyka jądrowa jest Polsce niezbędna. Odkładanie projektów ad calendas Graecas, brak prężnie podjętych inwestycji, doprowadzi pewnego dnia do energetycznej katastrofy.
